سمانه نادرمزرجی - کارشناسی ارشد، زمین شناسی اقتصادی
خسرو ابراهیمی - عضوهیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد
مسعود همام - عضوهیئت علمی دانشگاه فردوسی مشهد

معادن کائولن دربند، هلاک آباد، باغ خیرات به عنوان معادن فعال کمربند پلوتونیکی- ولکانیکی هلاک آباد، در جنوب غربی سبزوار واقع شده اند. در منطقه مورد مطالعه تودههای ولکانیک و سابولکانیک شناسایی شده است که این واحدها، آلتراسیون آرژیلیک، سیلیسی و پروپیلیتیک را در شدتهای مختلف نشان میدهند. فازهای اصلی کانی شناسی این ذخایر معدنی به ترتیب فراوانی شامل کوارتز، پیروفیلیت و کائولینیت میباشد. به لحاظ ژئوشیمی فراوانی SiO2 در نمونهها بین 64/29% تا 74/39% متغییر است که رابطه معکوسی بین درصد سیلیکا و آلومینا برقرار میباشد و کائولن های با درصد بالاتر آلومینا، دارای لمس صابونی تری میباشند. براساس تستهای صنعتی، انقباض بعد از پخت نمونهها کم و بین 1% تا 3/5% متغییراست، همچنین درصد افت حرراتی خوب، که در اکثر نمونهها زیر 6% سبب جذب کمتر آب و لعاب آنها نیز به طبع کمتر میشود ، رنگ پخت سفید (درصد Fe2O3<0/5%) و سیالیت مناسب از ویژگیهای کائولنهای منطقه میباشد. استحکام خشک نمونههای کائولن باغ خیرات نسبت به سایر معادن منطقه بالاتر میباشد و کائولن های معادن باغ خیرات و هلاک آّباد به نسبت مناسب تر جهت صنعت سرامیک هستند. با توجه به درصد بالا SiO2 در اکثر نمونهها این ماده معدنی مناسب در صنعت کاغذسازی نمیباشد در حالیکه به دلیل درصد پایین اکسیده های آهن و تیتان در صنایع چینی مظروف مورد استفاده قرار میگیرند.

کائولینیت، درصد افت حرارتی، انقباض بعد از پخت، سیالیت، استحکام خشک