بتول تقی پور - عضو هیئت علمی بخش علوم زمین دانشگاه شیراز
امیر مهدوی - دانشجوی کارشناسی ارشد زمین شناسی اقتصادی بخش علوم زمین دانشگاه شیراز

معدن فلدسپار بیداخوید در جنوب غرب شیرکوه یزد، به فاصله 70 کیلومتری شهر یزد قرار گرفته است. این منطقه از لحاظ موقعیت زمین شناختی در زون ایران مرکزی و بخشی از کمربند آتشفشانی ارومیه-دختر قرار دارد. معدن فلدسپار بید اخوید در مجاورت سنگ های گرانیتی شیرکوه و آهک های سازند جمال به سن پرمین واقع شده است کانی های اصلی سازنده این ماسه سنگ ها شامل کوارتز، آلبیت، مسکوویت، ایلیت، ژوراسیت، ارتوکلاز، تورمالین و کلریت می باشد. گردشدگی و جورشدگی ضعیف در ماسه سنگها نشان دهنده نزدیک بودن این ماسه سنگها به سنگ منشا می باشد. براساس اندیس دگرسانی شیمیایی (CIA) نمونه های موجود دارای دگرسانی متوسط تا زیاد می باشند نمودار سه تایی CaO:Na2O:K2O حضور درصد بالایی از پتاسیم در ماسه سنگ ها را تایید می کند که درصد بالای پتاسیم منشا پوسته ای این سنگ را مشخص می کند. بررسی نتایج آنالیز XRF نشان دهنده کاهش یا افزایش بعضی عناصر موجود در سنگ های دگرسان منطقه است که بیشترین میزان تغییرات مربوط به عناصر Fe و Al و Si و K می باشد که فراوانی این عناصر در نمونه های رسوب بیشتراز نمونه های گرانیتی است، الگوی بهنجار شده تغییرات عناصر نادر خاکی نمونه های رسوب و گرانیت ها نشان دهنده غنی شدگی شدید در LREE ها و تهی شدگی در HREE می باشد، الگوی این تغییرات در هر دو نوع نمونه رسوب و گرانیت های میزبان مشابه می باشد. همچنین مطالعات ایزوتوپ پایدار 18O و D بر روی 3مورد از نمونه های دگرسان شده و 2مورد از نمونه های سنگ بستر انجام گرفت و بر اساس نتایج بدست آمده منشا دگرسان کننده آب های جوی تشخیص داده شد.

فلدسپار، ماسه سنگ، بیداخوید، گرانیت شیرکوه، یزد