شمس السادات زاهدی - استاد دانشگاه علامه طباطبائی

فرایند صنعتی شدن، پدیده ای است که بشریت را تحت سلطه خوشی گرفته است و چنانچه قواعد بازی در آن به درستی رعایت نشود و کل فرایند قانونمند نگردد، تبعات سوء این سرنوشت محتوم، یکی پس از دیگری نمایان می شود. اما چنانچه با صنعت به طور آگاهانه برخورد شود و شناخت کافی از زیر وبمهای آن به دست آید، جبر حاکم بر آن به اختیار تبدیل می شود، دانایی و اگاهی راه صحیح به کارگیری آن را هموار می سازد، بر پیامدهای دلخواه می افزاید و از نتایج پیش بینی نشده و دور از اختیار و خارج از کنترل می کاهد. حوادثی که درحین کار روی می دهند تا حدود زیادی از عدم آشنایی با قانونمندیهای صنعت ناشی از می شوند. چنانچه حوادث ناشی از کار را با نگرش سیستمی مورد توجه قرار دهیم شناخت بهتری نسبت به پیچیدگی ماهیت حوادث و آگاهی کاملتری در مورد عوامل موجد آنها به دست خواهیم اورد. دروندادهای سیستمهای کاری ما را در معادن و صنایع معدنی، منابع انسانی، اطلاعاتی، مالی و سایر منابع تشکیل می دهند. نارسایی و کاستی در هر یک از این منابع، در ایجاد حادثه تاثیر می گذارند. برخی از آنتروپیهای مثبت که در معادن و سایر منابع معدنی ما وجود دارند عبارتند از : فعال نبودن کمیته های حفاظت و ایمنی، کهنگی دستگاه ها و ابزار آلات، مستهلک شدن وسایل کار، قدیمی بودن روشها وشیوه های کار، نقایص مهارتی و آموزشی کارکنان. مدیران، کارفرمایان و کلا دست اندرکاران معادن و صنایع معدنی می توانند با دریافت بازخورهای سیستم، شناخت دقیقی از واقعیتهای موجود اکتساب کنند و با آنها برخورد مناسب نمایند. فعال کردن کمیته های حفاظت و امینی، تعویض دستگاه ها و ماشین آلات از رده خارج شده، به کارگیری وسایل و ابزار کارجدید، بهره گیری از آخرین روشها و شیوه های کاری، برطرف کردن کمبودهای مهارتی از طریق ایجاد تعهد در مسئولان نسبت به آموزش نیروی انسانی در کلیه رده ها از جمله آنتروپهای منفی هستند که به کمک آنها می توان میزان حوادث را درصنایع معدنی به حداقل کاهش داد.