مریم موذن زاده - کارشناس ارشد شیمی فیزیک ، دانشکده پیراپزشکی دانشگاه شهید بهشتی
سیدعباس طباطبایی - کارشناس ارشد مهندسی فرآوری مواد معدنی، شرکت مهندسی مشاور نیپک
حسین حسنی مهمویی - کارشناس ارشد بهداشت محیط، عضو هیات علمی، دانشکده پیراپزشکی دانشگاه ش

معدن مس دره زار که در زمره معادن مس کم عیار پورفیری به شمار می رود، در شمال شرقی شهرستان سیرجان در استان کرمان قرار دارد. بهره برداری از این معدن در مقیاس نیمه صنعتی در سال های اخیر آغاز شده است تا احتمالا بتوان به کمک تکنولوژی بیوهیپ لیچینگ آن را وارد چرخه تولید مس کشور نمود. لیکن با توجه به لزوم رعایت الزامات و مقررات زیست محیطی همراه با توسعه صنعتی کشور، مطالعاتی جهت شناسایی آلودگی های زیست محیطی عملیات معدنکاری درمعدن مس دره زار انجام شد که در اینمیان پدیده نامطلوب تولید و انتشار زهاب های اسیدی در جببه کارها و دمپ های انباشت کانسنگ مس دره زار مورد توجه ویژه قرار گرفت. زهاب های اسیدی معدنی نوعی از آلودگیهای ناشی از فعالیت های طبیعی یا بشری است که از اکسیداسیون کانسنگ های سولفیدی درمعادن و واکنش انهابا آب و هوا به وجود می آید. در طی این مطالعات با انجام آزمایش های آنالیز شیمیایی، کانی شناسی و همچنین آزمایش های اسیدزایی استاتیکی و سینتیکی و سپتیکی بر روی کانسنگ مس دره زار ، قابلیت اسید زدایی این کانسنگ و نقش باکتری ها در تشدید آن اثبات گردید. حضور کانی های سولفیدی به ویژه پیریت در کانسنگ مس، تماس با اکسیژن هوا، تماس با آب در اثر نفوذ آب های زیر زمینی وسطحی به عنوان عوامل پایه تولید این آلودگی و حضور باکتری های اکسید کننده به عنوان عامل تشدید کننده و سرعت دهنده آن شناخته شدند. به منظور کنترل و خنثی سازی زهاب های اسید معدنی جهت جلوگیری از خطرات زیست محیطی و ضررهای اقتصادی، می توان از راهکارهایی همچون ـآبکشی مناسب از جبهه کارهای معدنی، کنترل شیمیایی با افزودن مواد شمیایی خنثی کننده و یا کنترل بیولوژیکی بااستفاده از باکتری های خنثی کننده اسید بهره گرفت.

زهاب های اسیدی ، کانسنگ مس ، باکتری