محمد حسن زاده - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان
حسن مداح عارفی - دانشیار پژوهشی موسسه تحقیقات جنگلها و مراتع کشور
جهانبخش پای رنج - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خوزستان

وجودگونههای بومی به عنوان عاملی در استراتژی تأمین پایداری محیط زیست پذیرفته شده است، لذا تأمین ژنومهای مقاوم به عوامل نامساعد محیطی، بیماریها و آفتها، به عنوان پشتوانه و مایه اصلی و مطمئن برای اصلاح نژاد گیاهان و همچنین احیاء پوشش گیاهی جنگلها و مراتعی که مورد بهرهبرداریهای بیرویه قرار گرفتهاند، یکی از سرمایههای طبیعی و ملی بسیار مهم میباشند. بنابر این یکی از روشهای مطمئن حفاظت و نگهداری ژرم پلاسم گیاهان مرتعی، جمعآوری و نگهداری بذور آنها در شرایط مطلوب میباشد در استان خوزستان 3/8تا 4 میلیون هکتار عرصه طبیعی وجود داشته که در چهار منطقه آب و هوایی شامل استپی گرم ، نیمه استپیگرم ، جنگلهای خشک و مراتع ییلاقی یا کوههای مرتفع گسترش یافتهاند. با اجرای طرح تحقیقاتی مذکور بذور بیش از 55 گونه، از گیاهان موجود در مراتع استان خوزستان جمعآوری و شناسایی شدند. از میان گونههای مرتعی استان تعداد بیش از 30 گونه متعلق به 22 جنس بعنوان گونههای پراهمیت مدنظر قرار گرفتند و در نهایت با مراجعه به عرصههای مرتعی استان بخصوص مناطقی که کمتر تحت چرای مفرط دام قرار گرفتهاند تعداد حدود 482 نمونه بذر که عمدتا متعلق به خانوادههای اسفناجیان و بقولات وگراسها بودند، جمعآوری گردیده اند. در زمان جمعآوری بذر، کلیه مشخصات رویشگاه و خصوصیات گیاه در قالب فرمهای استاندارد جمعآوری بذر ثبت و به همراه هر نمونه بذر به بانک ژن منابع طبیعی کشور ارسال شدند. تا ضمن انجام آزمایشات مربوط به تکنولوژی بذر بر روی بذور ارسالی در سردخانههای بانک ژن، جهت استفاده در برنامههای تحقیقاتی نگهداری شوند.

بذر، گیاهان مرتعی، جمعآوری، شناسایی، نگهداری، استان خوزستان