سیروس شاکری - گروه کشاورزی، دانشگاه پیام نور، تهران، ایران
زهره اسلامی - دانشجوی سابق کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات فارس

این مطالعه به منظور بررسی اشکال مختلف پتاسیم در اراضی شالیزاری و غیر شالیزاری شهرستان چرام استان کهگیلویه و بویراحمد انجام گرفت. برای انجام این مطالعه، عکسهای هوایی منطقه با استفاده از نقشه های توپوگرافی و زمین شناسی تفسیر شد و از موزاییک عکسهای هوایی نقشه اولیه منطقه ترسیم شد. سپس 4 خاکرخ شاهد منطقه انتخاب و پس از بررسی خصوصیات مورفولوژیکی و تفکیک لایه های آنها، از هر لایه نمونه برداری و به آزمایشگاه منتقل گردید. نتایج نشان داد که همه ی خاک های منطقه مطالعه شده در راسته ی اینسپتی سول ها قرار داشته و افق های مشخصه سطحی آنها اکریک و افق های زیر سطحی کمبیک و کلسیک بود. نتایج کانی شناسی نشان داد کانی های اسمکتیت، ایلیت، کلریت، کایولینیت و کوارتز، کانی های عمده منطقه هستند که کانی اسمکتیت بیشترین و کوارتز، کمترین مقدار را در تمامی خاکرخ ها به خود اختصاص داده اند. میانگین پتاسیم تبادلی و غیر تبادلی در اراضی کشاورزی شالیزاری کمتر از اراضی کشاورزی غیرشالیزاری بود و پتاسیم ساختمانی و محلول روند مشخصی نداشتند. میانگین پتاسیم ساختمانی بر خلاف سایر شکل ها در افق های سطحی کمتر از افق های زیر سطحی بود. شرایط محیطی سطح خاک (اختلاف دمای فصلی و شب و روز، رطوبت بیشتر در سطح به دلیل بارندگی و آبیاری و همچنین فعالیت ریزجانداران) باعث ناپایداری و هوادیدگی بیشتر کانی ها در سطح خاک می شود؛ در نتیجه، پتاسیم بیشتری از کانی های اولیه و ثانویه خارج شده است. این شرایط باعث شده است که تبدیل شکل ساختمانی پتاسیم به شکل های غیرتبادلی و تبادلی در افق های سطحی بیشتر شود.

شکل های مختلف پتاسیم، اراضی شالیزاری، کانی های رسی