ستار رستگار - کارشناس مسئول قنوات سازمان جهاد کشاورزی استان فارس
محمد هادی جرعه نوش - کارشناس ارشد مهندسی آب دانشگاه شیراز

آب مهمترین نهاده تولید کشاورزی بوده و هر نوع توسعه کلان و پایدار بدون توجه به این عنصر و درک اهمیت آن ممکن نیست. بروز بحران آب نیروهای محرکه و اثرات متقابل این نیورها در سطح جهانی از ضروریاتی است که باید مدنظر کارشناسان مسائل آب و خاک قرار گیر . بحرام آب به وضعیتی اطلاق می شود که مشکل دسترسی به آب وجود داشته باشد اگر خوش بینانه و با وضعیت خوب بارندگی کشور بررسی شود با وجه به سرانه فعلی مصرف آب شدید آب قرار دارد با توجه به محدود بودن منابع آبی کشور جهت نیل به اهداف خودکفایی، باید در راه شناخت کامل منابع آبی کشور اجرای طرح های توسعه منابع آب و بهبود روش های استفاده از منابع آب گام برداشت. قنات متداولترین سازه آبی سنتی جه بهره برداری از آبهای زیرزمینی نقش مهمی در عمران، آبادی و احیای مناطق خشک داشته است. بحران آب، کم آبی و توسعه به همراه بهره گیری از فنون قدیمی سبب آن می شود که در کنار سرمایه گذاری های کلان در بخش آب ، قنات نیز مورد توجه قرار گیرد. بهره برداری از منابع آب در حد امکان و حتی افزایش امکانات موجود به طرق مختلف صورت می گیرد که قنات یکی از راه های آن است قنات به عنوان گزینه ای پایدار و مطمئن جهت تامین آب، مطرح می گردد. در این راستا می توان به اثراتی چون مهار آب های سطحی، هدر روی اندک آب، برقرار کردن تعادل زیستی ، جلوگیری از شور شدن رااضی، توسعه منابع طبیعی و بهره وری صحیح از منابع آب زیرزمینی اشاره کرد. استان فارس از جمله استان هایی است که تعداد قابل توجهی قنات را بر پهنه خود پذیراست. متوسط بارندگی 320 میلیمتر در سال حکایت از اقلیم نیمه خشک این استان دارد. مقدار قابل توجهی از حجم منابع آب های زیرزمینی استان فارس از بیش از 1800 رشته قنات تامین می گردد. در این مطالعه وضعیت قنوات استان فارس و تامین آب به وسیله آن جهت تهیه آب کشاورزی در منطقه به عنوان یک راهکار مناسب در مقابله با بحران آب مورد بررسی قرار می گیرد.

قنات، بحران، منابع آب