احمد فتاحی اردکانی - عضو هیئت علمی دانشکده منابع طبیعی و کویر شناسی دانشگاه یزد

پراکندگی نزولات در نقاط مختلف و عدم بارندگی در مناطق خشک باعث شده است که بشر به فکر چاره جویی جهت تهیه آب کشاورزی و شرب باشد. لذا قنات به عنوان مناسب ترین و ارزانترین وسیله جهت استخراج و انتقال آب در شرایط سخت مناطق خشک می باشد. شهرستان اردکان با دارا بودن 197 ر شته قنات و تخلیله سالانه حدود 12827711 متر مکعب نقش مهمی در آبیاری اراضی کشاورزی 1704 هکتار منطقه دارد. قنات در مقایسه با چاه نه تنها باعث صرفه جویی در مصرف فراورده های نفتی شده بلکه با ثبات جریان دائمی آب مانع از خشکیدن مخازن زیرزمینی می شود . همچنین آب قنات در اثر پوشش کوره علیرغم طی مسافت زیاد از تبخیر مصون می ماند. امروزه استفاده از قنات به عنوان یک منبع آبرسانی فقط مستلزم تکافوی هزینه جاری لایروبی است زیرا که سرمایه گذاری اولیه جهت ایجاد ان در گذشته انجام گرفته است در این تحقیق با استفاده از آمار و اطلاعات تعداد 197 رشته قنات تعداد 10 رشته به طور تصادفی با در نظر گرفتن کلیه شرایط انتخاب گردید. و هزینه استحصال هر متر مکعب آب برآورد شده و سپس همین بررسی در مورد چاه های عمیق و نیمه عمیق انجام شد و نتایج با همدیگر مقایسه گردید مطالعات انجام شده نشان می دهد که با در نظر گرفتن هزینه فرصت، سرمایه هزینه استحصال آب از طریق قنات، به مراتب کمتر از هزینه استحصال آب از طریق چاه می باشد بنابراین مزیت نسبی تکنیک آبرسانی از طریق قنات بر چاه مقدم می باشد.