محمد هادی نظری فر - کارشناس گروه آبیاری مجتمع آموزش عالی ابوریحان
کیوان سیفی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه تهران
کاوه شیبانی - کارشناس زراعت و اصلاح نباتات

قنات یک نظام آبرسانی است که از دیرباز در ایران و بیش از 34 کشور جهان وجود داشته است. با کمک این سیستم آبهای زیرزمینی بدون نیاز به انرژی به کمک قوه ثقل به سطوح زمین آورده می شود قنا دارای محاسن بسیاری نسبت به چاه می باشد اما متاسفانه علی رغم مزایای زیاد قنات ، دو عیب عمده در مورد قنات وجود دارد که باعث گردیده که نتوان عدم استفاده از اراضی حاصلخیز بالادست مظهر قنات و هدر رفت آب در فصل زمستان و پاییز نام برد. در جهت کاهش تلفات آب در زمستان نیز قدما بسته به نیاز آن دوره نیز گام هایی موثر مانند انبار آب در یخچال ها و تولید یخ برای تابستان (آب گیری اراضی جهت یخ آب زمستانه) و ... نام برد که در حال حاضر شاید ضرورتی در جهت انجام بعضی از آن اقدامات نباشد بنابراین ضرورت دارد که با کمک پیشرفت ها و امکانات امروزی در جهت پاسداری از میراث گذشتگان و حفاظت ذره ذره از این آب و خاک گامهایی برداشت. در این مقاله سعی بر آن داریم که با ارائه راهکاری عملی بتوان از اتلاف آب در فصل زمستان جلوگیری کرد و نیز از اراضی حاصلخیز بالا دست مظهر قنات استفاده برد از یک طرف باعث جلوگیری از عدم کشت محصولات استراتژیک مانند چغندر قند و گندم گردیده و از یک طرف دیگر باعث افزایش تولید محصول مهم و صادراتی زعفران و بالا بردن سطح درآمد مردم منطقه گردید.

قنات، زعفران، یخ آب