علی یوسفی - استادیارجامعه شناسی دانشگاه فردوسی مشهد

هرچند سابقه توجه به مسائل اجتماعی در ایران، بیش از اینکه در متون جامعه شناسی یافت شود، در متون ادبی، هنری، تاریخی و مذهبی یافت می شود و ادیبان و مورخان، عالمان مذهبی، روشن فکران و نویسندگان از اولین پیشگامان توجه به مسائل اجتماعیبوده اند لکن قابل انکار نیست که جهت گیری فکری و علمی نسبت به مسائل اجتماعی به عنوان موضوعات آکادمیک، تقریبا هم زمان با تأسیس رشته های علوم اجتماعی دردانشگاه ها که اولین آن مربوط به دانشگاه تهران در سال... بوده، شکل گرفته و نخستین تمرینات و تلاش های سازمان یافته پژوهشی درباره مسائل و مشکلات اجتماعی جامعهایران از قبیل اعتیاد، طلاق، حاشیه نشینی، فقر و انواع بزهکاری های اجتماعی نیز در چارچوب همین رشته ها و موسسات پژوهشی مربوط به انجام رسیده است و این روند تابه امروز نیز ادامه یافته است. با این حال و با وجود دائر شدن رشت ههای متعدد علوم اجتماعی در مقاطع مختلف دانشگاهی ، نمی توان مدعی شد علوم اجتماعی برپایه نیازها و مشکلات واقعی جامعه شکل گرفته و موضع فعالی نسبت به مسائل جامعه پیدا کرده است.هرچند این امر به عوامل متعددی مربوط می گردد لکن در این نوشتار دو دلیل یا تنگنای اساسی که مانع تطابق جامعه شناسی با شرایط اجتماعی جامعه ایران گشته موردبحث و مداقه قرار می گیرد و راه هایی برای برون رفت از آن پیشنهاد می گردد. این دو تنگنای تطابق عبارتند از: تنگناهای معرفت شناختی و تنگناهای نهادی