عبدالحمید واسطی

حجم انبوه ضایعات نان و واردات گندم که محصولی استراتژیک است، می‌تواند زمینه‌ساز بحران در امنیت غذایی کشور باشد. بر این اساس اصلاح وضعیت موجود در چرخة از تولید گندم تا مصرف نان‌، ضرورت امنیتی دارد. مدل‌هایی برای اصلاح این چرخه، از طرف کارشناسان غذایی و صنعتی و فرهنگی ارائه شده است. این مقاله به توصیف مدل پیشنهادی که از منابع دین اسلام به‌دست آمده است، می‌پردازد. در این مدل، نقاط بحران و ضایعه‌ساز، عبارتند از: انتقال اوّلویت از بخش کشاورزی به دیگر حوزه‌های سرمایه‌گذاریِ علمی و مالی، جدا شدن سبوس از آرد، بازاری شدنِ تولید نان (در برابر تولید در خانه)، بی‌اهمیّت شدن(عادی شدن) نان در فرهنگ عمومی. راهبردهای اصلاحی در این مدل عبارتند از: انتقال نقطه ثقل سرمایه‌گذاری علمی و مالی به بخش کشاورزی و امنیت غذایی، فرهنگ‌سازی برای استفاده از نانِ سبوس‌دار، انتقال نقطه ثقل تولید نان از بازار به خانه با به‌کارگیریِ ابزار مناسب با زندگی امروزه، بالا بردن ضریب حسّاسیّت و اهمیّت به نان در فرهنگ عمومی. در مدل پیشنهادی اسلام راهبردهایی برای بهینه‌سازی نیز ارائه شده است که عبارتند از: تغییر اندازة نان به نان یک‌نفره، تغییر نقطه ثقل دانة مصرفی از گندم به جو، افزایش حرارت تا حد ممکن برای پخت، تهیة خمیر در ظروف دربسته. این تحقیق با ارائة مدلِ پیشنهادیِ اسلام، یک الگوی کلانِ جایگزین برای وضعیت موجود در چرخة نان ارائه کرده است که با تغییر محورِ تولید، سرچشمة ایجاد ضایعات را از بین می‌برد.