محمدرضا ملک - گروه مهندسی نقشه برداری و ژئوماتیک - دانشکده فنی - دانشگاه تهران
محمودرضا دلاور - مرکز تحقیقات و پژوهش نقشه برداری - سازمان نقشه برداری کشور

در تمامی مراحل چرخه مدیریت بحران از مرحله تعیین خطر پذیری مناطق و انجام فعالیتهای پیشگیرانه تا مراحل بعد از رخداد بحران مثل جمع آوری اطلاعات، امداد و نجات با انواع داده ها و ستانده هایی که به نوعی به موقعیت و مکان مرتبط هستند، مواجه ایم. از این رو کاربرد سیستمهای اطلاعات مکانی یا GIS در این حوزه بسیار گسترش یافته و مقبول شده اند در سالهای اخیر شاهد رشد فزاینده ای در زمینه های ارتباطات پایانه ها و تجهیزات همراه و فناوری شبکه های بی سیم بوده ایم. پیشرفتهای یاد شده گرایش نوینی با عنوان پردازشگری همراه (Computing Mobile) با پردازشگری درهر جا و هر زمان را فراهم ساخته اند. رشد این گرایش به تنها نحوه دسترسی به داده ها بلکه مفاهیم پردازشگری و حسابگری را دستخوش تغییرات وسیع داده اند. پردازشگری همراه فناوریهای تعیین موقعیت مثل سیستمهای تعیین موقعیت جهانی GPS و بخشی از تحلیلهای مکانی و امکانات GIS، منجر به پیدایش نوینی با عنوان سیستمهای اطلاعاتی مکانی همراه یا Mobile GIS شده اند. طی مقاله حاضر نشان خواهیم داد که برای پر کردن خلا بین ستاد بحران و گروه های امدادرسان وجود یک سیستم اطلاعات همراه لازم می باشد. پس از بررسی نظریه نگارندگان در محه تجزیه فضا و زمان به بخشهای کوچکتر برای حل محدودیتهای سیستمهای همراه، مشخصات سیستم همراه طراحی و پیاده سازی شده مدرس (MODDARES) را شرح خواهیم داد. مدرس با چند زیر سیستم خود، یک سیستم چند رسانه ای جمع آوری داده های مربوط به بحران، کمک به تصمیم گیری ستاد و یک سیستم همراه امداد رسانان و راهیابی در شرایط بحران بوده که توسط ما طراحی و اجرا شده است. این سیستم می تواند در شرایط مختلف کاری، ارتباطی منطقی و نظامدار بین ستاد و گروههای امداد رسان برقرار نموده و با پیاده سازی مفهوم نظری هماهنگ سازی (Ubiquitous Computing) پایگاه داده بین ستاد و گروههای اجرایی را با آخرین اطلاعات روی بستر اطلاعات مکان، نقشه ها و مختصات نقاط فراهم سازد. .مدرس نه تنها روی بستر اینترنت بی سیم، بلکه با شبکه تلفن همراه، شبکه های محلی بی سیم و حتی بکه های شخصی قابل استفاده می باشد. این سیستم قابلیت کار روی انواع دستگاه های همراه مثل گویشهای همراه و رایانه های جیبی را دارا باشد.

سیستم اطلاعات مکانی هماره ، حسابگری همراه ، محیط همراه و موبایل ، مدیریت بحران‌ ، امداد و نجات