عزیز مجیدی - عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان غربی
محمدجعفر ملکوتی - سرپرست موسسه تحقیقات خاک و آب و استاد دانشگاه تربیت مدرس

آفتابگردان یکی از محصولات مهم استان آذربایجان غربی می باشد. بیشترین سطح زیر کشت آفتابگردان در شهرستان خوی بوده که بالغ بر 30 درصد اراضی زراعی آن را شامل می شود. (حدود 16000 هکتار) . محدوده تغییرات پتاسیم قابل جذب خاکهای زراعی استان آذربایجان غربی بسیار وسیع بوده به طوری که محدوده غلظتهای 70 تا 700 میلی گرم در کیلوگرم خاک را در بر می گیرد. تا سالیان اخیر کودهای پتاسیمی به میزان کمی مصرف می شد و لذا تحقیقات بر روی کودهای پتاسیمی بسیار محدود بوده است. بنابراین بررسی اثرات این عنصر با توجه به نقش بسیار مهم آن در رشد گیاه آفتابگردان تحت شرایط خاکهای استان آذربایجان غربی از نظر افزایش عملکرد و بهبود کیفیت محصول می تواند بسیار با اهمیت باشد. پتاسیم برای رشد و عملکرد بالای آفتابگردان لازم بوده و در صورت کمبود آن واکنش گیاه نسبت به سایر عناصر نیز کاهش می یابد. Glass و همکاران (1982) تاثیر مصرف عناصر ازت، فسفر و پتاسیم را بر آفتابگردان در دو خاک با حاصلخیزی کم و نسبتا مطلوب مورد بررسی قرار دادند و دریافتند که عنصر پتاسیم در هر دو خاک عملکرد و درصد روغن دانه را افزایش داد. آفتابگردان دارای نیاز بالائی به پتاسیم بوده و در برخی موارد تا دو برابر ازت پتاسیم جذب می کند. بنابراین لازم است که پتاسیم قابل جذب خاک در حد متعادلی در خاک موجود باشد تا رشد گیاه کاهش پیدا مکند. عملکرد دانه حدود 1/25 تا 1/5 با 7/5 تن ماده خشک در هکتار حدود 36/1 کیلوگرم پتاسیم نیاز دارد. تامین مناسب پتاسیم منجر به رشد مناسب ریشه ها می شود که در افزایش مقاومت به خوابیدگی موثر می باشد. پتاسیم همچنین تاثیر مثبتی بر مقدار روغن و نسبت اسیدهای چرب اشباع نشده دارد. هدف از انجام تحقیق بررسی تاثیر منابع. زمان ها و مقادیر مصرف کودهای پتاسیمی بر خصوصیات کمی و کیفی محصول آفتابگردان بود.