شهاب سرفرازی - کارشناس ارشد زراعت در ایستگاه تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس-داراب
علی سروش زاده - استادیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس
امیر قلاوند - دانشیار گروه زراعت دانشکده کشاورزی دانشگاه تربیت مدرس

یکی از موانع در افزایش سطح زیر کشت و عملکرد گیاهان، تنشهای محیطی هستند، که از جمله مهمترین آنها تنش شوری می باشد. در ایران مساحت خاک هایی که به نحوی تحت تاثیر شوری قرار دارند، بالغ بر 15 میلیون هکتار می باشد (1). تنش شوری در مرحله جوانه زنی باعث اختلالات فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی شده و در نهایت سبب به تاخیر افتادن جوانه زنی و غیر نرمال شدن گیاهچه ها می گردد (4). اثر مضر شوری روی جوانه زنی، ناشی از تاثیر آن روی فشار اسمزی محلول خاک، مسمومیت ناشی از سدیم و عدم تعادل بین یونها می باشد. در اثر شوری فشار اسمزی محلول خاک بالا رفته و در نتیحه آبگیری بذر مختل شده و مقدار انرژی مورد نیاز بذر برای جذب آب از خاک افزایش می یابد (2). مسمومیت ناشی از شوری به علت تاثیر سدیم بر غشاء سلولی می باشد. زیرا سدیم جانشین کلسیم شده در نتیجه سلامت و پایداری غشاء کاهش یافته و قابلیت نفود آن زیاد می شود (3). افزایش جذب سدیم در شرایط شوری موجب کاهش جذب کلسیم و پتاسیم و در نتیجه عدم تعادل بین یونها به خصوص این دو یون می گردد. به همین دلیل گیاهانی که در شرایط شوری غلظت بالاتری از کلسیم را دارا می باشند، قدرت رشد بهتری را در این شرایط خواهند داشت (4). کلسیم سمیت ناشی از شوری را کاهش داده و در جوانه زنی و توسعه گیاهچه در شرایط شوری نقش موثری دارد (5و6). تغذیه گیاه مادری در مرحله پر شدن دانه ممکن است با تاثیر بر کیفیت بذر جوانه زنی را به خصوص در شرایط تنش بهبود بخشید. بدین منظور این فرضیه که تغذیه برگی کلسیم و محلول غذایی در مرحله دانه بندی سویا، می تواند قدرت جوانه زنی بذر را درمحیط شور بهبود بخشد، مورد بررسی قرار گرفت.