محمد صلاحی فراهی - مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی گلستان

پنبه Gossypium hirsutum که به پنبه آپلند مشهور است، غالب پنبه تولیدی را شامل می شود. سطح زیر کشت پنبه در ایران 229 هزار هکتار می باشد و استان گلستان یکی از مهمترین مناطق تولید پنبه کشور است (1). پنبه علاوه بر اشتغالزایی در بخش کشاورزی، ماده اولیه کارخانجات پنبه پاک کنی، روغن کشی و نساجی را تامین می کند. با توجه به اینکه پتاسیم قابل جذب در خاک های کردکوی پایین می باشد، هدف از اجرای طرح بررسی تاثیر پتاسیم بر خصوصیات کمی و کیفی پنبه در این خاک ها می باشد. به گفته کاسمن و همکاران (4) پنبه نسبت به کمبود پتاسیم حساس تر از سایر محصولات می باشدو غالبا کمبود در خاک هایی که پتاسیم قابل جذب آنها پایین نیست نیز دیده می شود. می توان (6) مشاهده کرد که با استفاده از 112 کیلوگرم K2O در هکتار بیماری بوته میری پنبه به میزان 5 درصد کاهش یافته و از 12 درصد در تیمار شاهد به 7 درصد در تیمار کودی رسید.گریک و همکاران (5) اظهار کردند که سیستم ریشه ای پنبه به طور قابل ملاحظه ای ضعیف است و نسبت به سایر محصولات ردیفی، پنبه به پتاسیم خاک حساسیت نسبی بیشتری دارد که ممکن است در نتیجه تراکم ریشه ای پنبه باشد. مپلس و همکاران (7) اظهارکردند که پتاسیم علاوه بر شرکت در واکنشهای آنزیمی، تنفس وسنتز پروتئین ها در متابولیسم هیدروکربن ها نقش کلیدی را داراست. به گفته برگر پتاسیم مقاومت به خشکی پنبه را افزایش داده که علت آن مربوط به کاهش تعرق می باشد. همچنین پنبه در مقایسه با ذرت، سویا، ماش و گندم به کمبود پتاسیم حساس تراست.اوستریوس (8) اظهار داشت چون برنامه های کوددهی پتاسیم به یکباره قبل ازکاشت صورت می گیرد ممکن است کافی نباشد، زیرا بیشترین نیاز پنبه مدت زمان بعد از رشد ابتدایی غوزه اتفاق میافتد. ملکوتی و غیبی (3) حد بحرانی پتاسیم برای پنبه را 300 میلی گرم بر کیلوگرم تعیین کرده اند. مشیر آبادی و همکاران (2) نشان داده اند که 200 کیلوگرم سولفات پتاس در هکتار بیماری بوته میری پنبه را به میزان 4 درصد کاهش داد ولی درعملکرد تاثیر معنی داری نداشت.