محمدسعید تدین - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس
حمید رستگار - کارشناس مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان فارس

از حدود 19000 هکتار سطح زیر کشت مرکبات در شهرستان جهرم تقریبا 4000 هکتار به کشت پرتقال اختصاص دارد. در بیشتر این باغ ها کمبود عناصر کم مصرف به ویژه آهن، روی و عناصر، pH بالا، پایین بودن درصد مواد آلی خاک و وجود یونهای بی کربناتدر آبهای آبیاری وجود دار. علاوه بر این در شرایط خاکهای آهکی، بالا بودن میزان کلسیم خاک در مقابل منیزیم سبب ایجاد علائم کمبود منیزیم می گردد (7). کمبود روی باعث ایجاد میوه های کوچک، صاف و رنگ پریده با پوست نازک می گردد و گوشت میوه تمایل به چوبی شدن، خشکی و بی مزگی دار. محلول پاشی روی باعث افزایش مقدار اسید آسکوربیک و درصد آب میوه ارقام پرتقال می شود. محلول پاشی منگنز بر روی درختان دارای کمبود، باعث افزایش کل موادجامد قابل حل در آب میوه ارقام مرکبات به طور معنی دار می شود. سایر فاکتورهای کیفی مانند درصد آب میوه، اسید کل واسید آسکوربیک تحت تاثیر قرار نمی گیرند. کمبود منیزیم دردرختان مرکبات کیفیت میوه را تحت تاثیر قرار میدهد. کمبود منیزیم در درختان پرتقال و گریپ فروت باعث کاهش اندازه میوه، کل مواد جامد قابل حل، اسید کل و اسید آسکوربیک می شود. علاوه بر این در ارقام گریپ فروت تغذیه با منیزیم باعث جلوگیری از عارضه سوختگی قهوه ای شده و تناوب باردهی را کاهش میدهد (9). کمبود منیزیم در مرکبات کاملاً آشکار بوده و در این شرایط مقاومت گیاه در برابر خطر سرمازدگی افزایش می یابد. در باغهای مبتلا به کمبود منیزیم عمر انبارداری میوه کاهش می یابد وریزش برگها و خشیدگی سر شاخه ها گسترش می یابد (6). دلیل عمده کمبود این عناصر، بجز شرایط آهکی خاکها، عدم مصرف این عناصر توسط باغداران است. با توجه به اثرات کاربرد ناصر روی، منگنز و منیزیم بر عملکرد کمی و کیفی مرکبات (7، 6، 4، 3و8) و نیاز منطقه بخصوص به کاربرد عناصر کم مصرف، تعیین اثرات و غلظت مناسب کاربرد این عناصر توسط روش محلول پاشی ضروری می باشد.