بیتا بندپی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان
احمد گلچین - دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه زنجان
درویشعلی عموزاده - سرپرست سازمان محیط زیست استان زنجان

آلودگی خاک خطرات روز افزونی برای سلامتی انسانها و محیط زیست دارد. عناصر سنگین از جمله مهمترین آلاینده های محیط زیست به شمار مییابند که در چند دهه اخیر به شدت مورد توجه قرار گرفته اند. تجمع عناصر سنگین در خاک، بویژه در زمین های کشاروزی، امری تدریجی بوده و غلظت عناصر سنگین می تواند به سطحی برسد که امنیت غذایی بشر را تهدید نماید. سالانه هزاران تن از این عناصر که ناشی از فعالیتهای شهری، صنعتی و کشاورزی است، وارد خاک می شود. مطالعه محققان مختلف در داخل کشور نشان می دهد که تشدید فعالیت های صنعتی در کشور از یک سو و عدم رعایت مسائل و استانداردهای زیست محیطی از طرف بعضی از صاحبان صنایع از سوی دیگر موجبات آلودگی محیط زیست بعضی ا زمناطق کشور را فراهم ساخته است (1).گزارش ارائه شده از بعضی از استان های کشور حاکی از آلودگی خاک های کشاروزی در اثر فعالیت کارخانجات ذول فلز، جنگ تحمیلی و استفاده از پسماندهای صنعتی به ترتیب در استان های زنجان ، خوزستان و همدان است (2، 3و4) . استفاده از غیر متحرک کنندههای شیمیایی یک روش اصلاحی برای کاهش حلالیت فلزات سنگین و جلویگری از ورود آنها به آب های سطحی و زیر زمینی و همچنین سیستم ریشه و اندام های گیاهی و در نتیجه چرخه غذایی انسان است که از ترکیبات آلی و معدنی مختلف برای این منظور استفاده می شود. استفاده از این مواد زمانی امکان پذیر است که از ظنر اقتصادی مقرون به صرفه باشند. به دلیل اهمیت حفظ محیط زیست و خطرات بالقوه ای که این فلزات برای سلامتی انسان دارند مطالعه بر روی اصلاح خاک های آلوده به فلزات سنگین و یافتن مواد غیر متخرک کننده موثر و اقتصادی امری ضروری ولازم به نظر میرسد.