محسن سلیمانی - دانشجوی دکتری گروه خاکشناسی دانشگاه صنعتی اصفهان
محمدعلی حاج عباسی - دانشیار گروه خاکشناسی دانشگاه صنعتی اصفهان
امیرحسین چرخابی - استادیار پژوهشکده حفاظت خاک و آبخیزداری کشور

مساحتی حدود دو میلیون متر مربع ازکل مساحت کشور را به خود اختصاص داده اند. هم اکنون در کشور بیش از یک هزار تالاب وجود دارد که 84 مورد از مجموع این تالایها اهمیت بین المللی داشته و تا کنون 33 تالاب با 22 عنوان از جمله تالاب شادگان در عهدنامه رامسر ثبت شده است [7]. تالاب شادگان به عنوان یکی از مهمترین تالاب های بین المللی چند سالی است که علاوه بر خشکسالی، در آستانه یک بحران بزرگ که بسا منجر به نابودی آن می شود، قرار گرفته است. ورود فاضلابها، کاهش سطح آب، افزایش میزان فلزات سنگین و تجمع مقادیر زیادی از زباله های غیر قابل تجزیه باعث ایجاد مشکلاتی در روند طبیعی اکوسیستم تالاب شده است. اما عمده ترین عامل تهدید کننده این تالاب، حضور فزآینده آلودگی های نفتی می باشد که این اکوسیتم را در معرض یک تهدید جدی قرار داده است. نکته قابل توجه اینکه خطرناکترین آلاینده های محیط زیست، ترکیبات هیدروکربنهای آروماتیک چند حلقه ای (Polycyclic Aromatic Hydrocarbons) می باشند که به علت شدت سمیت و سرطانزائی در لیست اولویت پاکسازی سازمان محیط زیست جهانی نیز قرار دارند. برخی از هیدروکربنهای آروماتیک چند حلقه ای بسیار پایدار بوده و با گذشت زمان و وارد شدن درچرخه غذایی انسان و سایر حیوانات، عامل بروز سرطان خواهند بود [4]. یکی از این مواد، کریزن می باشد کریزن هیدروکربنی دارای 4 حلقه بنزن است که پایداری بالایی در محیط زیست دارد و به راحتی در محیط خاک تجزیه نمی گردد. بنابراین استفاده از روش های بیولوژیک برای کاهش و یا حذف این ترکیب در اکوسیستم هایی نظیر تالاب شادگان از اهمیت بالایی برخوردار است. یکی از این روشها گیاه پالایی (Phytoremediation) است که به عنوان یک تکنولوژی سازگار با محیط زیست در سالهای اخیر به آن توجه زیادی شده است. گیاه پالایی یک تکنولوژی سبز است که با استفاده از توانایی گیاهان، آلودگی های آلی و معدنی آب، خاک و رسوبات را کاهش داده و یا حذف می نماید [5]. یکی از جنبه های گیاه پالایی، استفاده از توانایی ریشه گیاه در تجزیه آلاینده های آلی در محیط خاک می باشد که در تجزیه هیدروکربنهای نفتی مطرح است [2]. این تحقیق نیز در این راستا و با هدف حذف آلودگی کریزن در خاکهای دو نقطه از تالاب با استفاده از گیاهان بومی و غیر بومی منطقه در قالب یک آزمایش گلخانه ای طراحی و اجرا شد.