علیرضا حسین پور - استادیار گروه خاکشناسی، دانشگاه بوعلی سینا
حسین شریعتمداری - استادیار گروه خاکشناسی، دانشگاه صنعتی اصفهان

غلظت فسفر کل در خاک ها عموما در دامنه 200 تا 5000 میلی گرم با متوسط 600 میلی گرم در کیلوگرم می باشد (7) که تنها به شکل های آلی و معدنی وجود دارد. گیاهان فسفر را تنها به صورت یون های معدنی از محلول خاک جذب می کنند. به دلیل حلالیت بسیار کم ترکیبات حاوی فسفر در خاک و تمایل های واکنش تعادلی آن به سمت فاز جامد، میزان فسفر در هر لحظه در محلول خاک بسیار اندک است. همچنان که فسفر بوسیله ی گیاه جذب شود، باید توسط منابع قابل دسترس در فاز محلول جایگزین گردد (4). فسفر قابل استفاده عبارت است از مقدار فسفری که در خلال دوره رشد گیاه وارد محلول خاک شده و جذب می گردد. مقدار فسفر قابل استفاده گیاه بوسیله خصوصیات خاک وگیاه تعیین می شود. استخراج و اندازه گیری دقیق مقادیر فسفری که گیاه جدب میکند امکان پذیر نیست، اما می توان به روش های مختلف اجزایی از فسفر خاک را استخراج نمود که با فسفر جذب شده همبستگی مناسبی داشته باشد. محققان به منظور ارزیابی فسفر قابل استفاده در خاک از عصاره گیرهای مختلفی استفاده کرده اند (1، 2، 3، 5، 6، 8، 9و10) هدف این تحقیق برآورد فسفر قابل استفاده به کمک روش های معمول آزمون خاک فسفر و تعیین عصاره گیر مناسب برای برآورد فسفر قابل استفاده یونجه در تعدادی از خاکهای همدان می باشد.