فرشاد کیانی - دانشجوی دکتری خاکشناسی دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده کشاورزی
احمد جلالیان - استاد گروه خاکشناسی، دانشگاه صنعتی اصفهان، دانشکده کشاورزی

تالاب ها و اراضی پست به دلیل وضعیت توپوگرافی خاص خود تاثیرات قابل توجهی بر خصوصیات خاک دارند [1]. این عامل به دلیل تاثیری که در میزان نفوذپذیری آب، انتقال آب، ایجاد اقلیم موضعی، ثبات خاکدانه ها، ابدوی و فرسایش می گذارد، در تشکیل و تکامل خاک موثر است. پستی و بلندی تاثیر عمده ای بر واکنشهای شیمیایی دارد و به سه طریق، 1- شدت و مقدار زهکشی تحت الارض و در نتیجه آب ورودی به خاک 2- شدت و مقدار زهکشی تحت الارضی و در نتیجه سرعت آبشویی املاح 3- شدت فرسایش و انتقال مواد تخریب یافته، این تاثیرات را به جا میگذارد. تفاوت حلالیت کانیهای مختلف آهن دار با ظرفیتهای مختلف و پایداری آنها در شرایط مختلف و درصد آهن آزاد سه ظرفیتی می تواند به عنوان شاخصی در شناسایی افقهای خاک و وضعیت خاک به کار رود [2] . قسمتی از این آهن توسط هوادیدگی از مواد مادری به فرم آمورف، اکسید، هیدروکسی و یا هیدروکسی اکسید در خاک وارد می شوند. عموما دو روش برای برآورد آهن آزاد وجود دارد: 1- روش تخمین توسط اگزالات آمونیوم ارائه شده توسط مک کیجا و دی (1966) [4] 2-روش دای تیونایت – سیترات – بیکربنات ارائه شده توسط مهرا و جکسون (1960) [5]. اگزالات، آهن به فرم آمورف و آهن اکسید با مواد را استخراج کرده و دایتیونایت، آهن به فرمهای کریستاله، آمورف و اکسید با مواد آلی را استخراج می کند. در نتیجه تفاوت دو مقدار، میزان آهن کریستاله را نشان می دهد. پتانسیل اکسیداسیون و احیاء یک اندازه گیری کمی برای در دسترس بودن الکترون و نشانگر شدت اکسیداسیون و احیاء است. احیاء هر عنصری در پتانسیل احیایی و اسیدیته مشخص صورت می پذیرد. بنابراین با دانستن این دوشاخص و نیز فرمهای اکسیدی و احیایی آهن میتوان درک بهتری از وضعیت رطوبتی و پایداری خاک در لنداسکیپ به دست آورد [2].