سیدیحیی صالحی - عضو گروه زیست شناسی گیاهی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز
رقیه حاجی بلند - عضو گروه زیست شناسی گیاهی، دانشکده علوم طبیعی، دانشگاه تبریز

کمبودعنصر روی (Zn ) یکی از مهمترین اختلالات تغذیه ای گیاه برنج می باشد که در خاک های با مقدار روی پائین، pH بالا و یا مقادیر بالای بی کربنات کشت می شوند . همچنین کمبود روی مهمترین بیماری تغذیه ای در برنج کشت شده در شمال کشور پس از عناصر پر مصرف می باشد . pH بالا و حضور بی کربنات در خاک، به خصوص خاک های قلیایی، باعث کاهش دسترسی گیاه به عناصر غذایی بویژه روی و آهن می شود بررسی ساز وکارهای فیزیولوژیک کارایی Zn در ارقام متفاوت IR و چینی گیاه برنج نشان داده است که کمبود روی در برنج غرقابی مربوط به حضور غلظت های بالای بی کربنات در خاک بوده و تفاوت در کارآیی ارقام مختلف احتمالا ًنتیجه ای از اثرات بازدارند گی متفاوت بی کربنات بر روی رشد آنها می باشد ( Yang et al., 1994 و . Hajiboland et al., 2003 ) در این پژوهش فرضیه فوق با استفاده از شش رقم برنج ایرانی با کارایی Zn متفاوت ( میانه، شفق و آمل به عنوان ارقام کارآ و طارم هاشمی، فجر و اوندا به عنوان ارقام ناکارآ ) در محیط کشت هیدروپونیک مورد بررسی قرار گرفته، همچنین برخی از پارامترهای خاک نظیر بافت، pH ، EC ، CEC ، کربن آلی و آهک در نمونه های خاک جمع آوری شده از مزارع برنج شمال ایران ( گیلان ) اندازه گیری شد . هدف بررسی حاضر مطالعه اثر بی کربنات بر رشد و جذب عناصر در ارقام برنج ایرانی و ارتباط آن با کارآیی نسبت به عنصر روی در این ارقام بوده است .