مهدی زارعی - دانشجوی دکتری دانشکده کشاورزی
ناهید صالح راستین - استاد دانشکده کشاورزی
حسینعلی علیخانی - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تهران
ناصر علی اصغرزاده - استادیار دانشکده کشاورزی دانشگاه تبریز

ریزوبیوم ها به دلیل توان تثبیت نیتروژن، افزایش فرم قابل جذب برخی عناصر غذایی و توان تولیدعوامل محرک رشد گیاه وهمچنین به علت وجود تکنولوژی تولید انبوه مایه تلقیح ،به عنوان کود بیولوژیک محرک رشد گیاه شناخته شده اند . قارچ های میکوریزی آربوسکولار نیز می توانند با انحلال اشکال نامحلول عناصر، افزایش سطح جذبی ریشه ها و همچنین افزایش سرعت جذب عناصر در خاک هایی با حاصلخیزی پایین، موجب بهبود رشد گیاهان میزبان خود شوند . تلقیح گیاه به طور همزمان با این باکتری ها و قارچ های میکوریزی، از یک طرف موجب افزایش انحلال اشکال نامحلول عناصر و از طرف دیگر موجب افزایش جذب این عناصر را فراهم می گردد (1) مطالعه اخیر در ارتباط با بررسی اثرات متقابل سویه های ریزوبیومی و قارچ های میکوریزی آربوسکولار بر کلنیزاسیون ریشه و جذب عناصر غذایی گیاه عدس می باشد