نایب دانشی - ترتیبعضو هیئت علمی موسسه تحقیقات خاک و آب
احمد اصغرزاده - مرکز تحقیقات کشاورزی زنجان
میترا افشاری - عضو هیئت علمی موسسه تحقیقات خاک و آب

با توجه به اینکه گیاهان خانواده لگومینوز از طریق همزیستی با باکتری ها می توانند قسمتی از ازت مورد نیاز خود را تأمین نمایند، لذا استفاده از کودهای بیولوژیک در زراعت این گیاهان می تواند نقش مؤثری در تأمین ازت مورد نیاز آنها ایفا نماید . نقش باکتری های ریزوبیوم در تأمین نیتروژن مورد نیاز گیاهان سالهاست که اثبات شده است . این باکتری ها از خاک منشأ گرفته، اغلب در خاک ها حضور فعال دارند لیکن در بسیاری موارد کمیت و کیفیت آنها در حد مطلوب نبوده، به همین دلیل استفاده از مایه تلقیح ضرورت پیدا می کند . باکتری ها در همزیستی باگیاه میزبان، علاوه بر تأمین نیتروژن مورد نیاز در فراهم شدن سایر عناصر نیز مؤثر می باشند . تحقیقات نشان داده است با استفاده از مایه تلقیح ریزوبیومی در زراعت نخود، به مصرف عناصر کم، نیاز نمی باشد . اگر در زراعتی استفاده از یک عامل دارای موفقیت باشد، این بدان معنی است که گیاه در طول دوره رشد در اپتیمم شرایط غذایی بوده است، همچنین باکتری های ریزوسفری محرک رشد گیاه (PGPR ) بویژه برخی از سویه های پسودوموناس فلورسنس می توانند از طریق تولید سیدروفورها، یونوفورها، و تشکیل کلات با عناصر غذایی در افزایش قابلیت جذب آنها مؤثر واقع شوند . این تحقیق بهمنظور بررسی تأثیر مایه تلقیح باکتریهای مزوریزوبیوم در افزایش عملکرد و تثبیت بیولوژیک ازت و فراهمی سایر عناصر انجام گردید .