حسین صفاری - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک آب
الهه ملک زاده - کارشناس آزمایشگاه شیمی خاک کرج

استفاده از میکروارگانیسم های خاکزی در جهت افزایش محصول و بالا بردن کیفیت تولیدات کشاورزی و کنترل بیماری های گیاهی در قرن بیستم مطرح گردید و روز به روز افق های جدیدی بر روی بشر گشوده می شود . از طرفی واردات حجم نسبتاً زیاد کودهای فسفاته شیمیایی در هر سال به کشور باعث بروز مسائل و مشکلاتی از نظر تأثیر بر جذب عناصر کم مصرف خاک شده است . از اینرو پیدا کردن روشی که بتواند از واردات بی رویه این کود، بکاهد و مسائل فوق را کاهش دهد ضروری است . مصرف بی رویه کودهای فسفاته گذشته از هزینه های ارزی گزاف خرید کود از خارج، اثرهای زیانباری نیز به دنبال دارد . از جمله این اثرها می توان به، بهم خوردن تعادل عناصر غذایی در گیاه، کاهش عملکرد محصول، ممانعت از جذب آهن توسط ریشه، مختل شدن متابولیسم روی درون گیاه، آلودگی خاک به کادمیوم و آلودگی آبها به فسفر را نام برد (1) طبق آمار موجود مصرف کود سوپر فسفات تریپل در ایران در سال 1324 برابر با 100 تن بوده که در سال 1371 طبق آمار شرکت خدمات حمایتی کشاورزی میزان فسفات آمونیوم توزیع شده به 1049055 تن رسیده است (1) ملکوتی (1371) گزارش کرد که مصرف کود در کشور نامتعادل بوده و از بین عناصر مختلف کودی زیاده روی در مصرف کودهای فسفاته شایع تر است و در 15 سال اخیر همبستگی معنی داری بین افزایش تولیدات کشاورزی و میزان مصرف کودهای فسفاته وجود نداشته است (5) با توجه به مسائل ذکر شده تجدید نظر در استفاده از کودهای فسفاته شیمیایی و به کار بردن روش های نوین، مانند استفاده از کودهای بیولوژیک ضروروی به نظر می رسد . نظر به اینکه تحقیقات انجام شده در ایران در این زمینه محدود و اغلب به صورت گلخانه ای و مشاهده ای بوده است لذا در این خصوص طرحی به منظور مقایسه منابع کود فسفره شیمیایی و بیولوژیک در شرایط مزرعه تحقیقاتی واقع در ایستگاه کرج در سال زراعی 1382-83 اجرا شد . اهداف اصلی این تحقیق عبارت است از : -1 ارزیابی مزرعه ای کارآیی دو نوع کود بیولوژیک شامل کود میکروبی فسفاته و بیوفسفات طلایی -2 مقایسه اثر بخشی کودهای بیولوژیک و شیمیایی