اژدر عنابی میلانی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان آذربایجان شرقی
مهدی شهابی فر - عضو هیئت علمی و رئیس بخش تحقیقات آبیاری و فیزیک خاک موسسه تحقیقات خاک

یکی از راه های مصرف بهینه آب و صرفه جوئی آن برای کل دوره ی رشد محصول در شرایط آب و هوائی خشک و نیمه خشک مانند دشت تبریز که نزولات جوی برای تأمین نیاز آبی محصول کافی نیست، شناختن نیاز محصول در مراحل مختلف رشد فنولوژیک است، چراکه علاوه بر تغییر شرایط جوی و قدرت تبخیر کنندگی اتمسفر در طول دوره ی رشد، نیاز محصول نیز در مراحل مختلف رشد متفاوت بوده و برخی مراحل به تنش رطوبتی، حساس تر از مراحل دیگر است (18) شرایط، حادتر است زمانی که بدانیم آب مورد استفاده برای آبیاری شور بوده و می باید مقداری آب اضافی نیز برای آبشوئی نیمرخ خاک و کاهش فشار اسمزی منطقه ی ریشه مصرف شود . هر چند در مورد گندم که تحمل بسیار زیادی به خشکی دارد، ثابت شده است که نسبت به دیگر محصولات حساس به تنش آبی در مراحل بحرانی، حساسیت کمتری دارد، بااینحال اصطلاحات مراحل بحرانی در منابع مختلف برای آبیاری گندم نشانگر حساسیت بیشتر برخی مراحل نسبت به مراحل دیگر است(.18) مطالعات نشان داده است که مراحل حساس به تنش در شرایط مختلف می تواند از مرحله ی توسعه ی ریشه تا مرحله ی پر شدن دانه را در بر گیرد (18) هدف از این تحقیق تعیین اثر تنش رطوبتی ( قطع آب در بعضی از مراحل رشد نبات ) و مصرف ترکیبات ازته و پتاسه در شرایط شور بر اجراء عملکرد و کارائی مصرف آب می باشد . تحقیقات متعددی برای تعیین حساسترین مرحله ی رشد به کمبود آب صورت گرفته و بر اساس نوع واریته، دوره ی رشد، شرایط مختلف آب و هوائی و خاک، مراحل حساس مختلفی تعین شده است (1 ، 2 ، 3 ، 4 ، 5 ، 6 ، 7 ، 9 ، 10 ، 11 ، 12 ، 13 ، 14 ، 15 ، 16 و 19) در کل، در شرایط یکسان مرحله ی توسعه ی ریشه (CRI ) Crown Root Initiation و گلدهی بیشتر از مراحل دیگر به تنش آب حساس است( 1 ، 2 ، 3 ، 6 ، 12 ، 15 ، 16 و 19).