محمدحسین رحیمیان - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان
علی کاخکی - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی خراسان

یکی از روش های موجود برای اندازه گیری تبخیر و تعرق گیاهان استفاده از لایسیمتر است . تبخیرتعرق گیاه را معمولا با استفاده از مقدار تبخیر و تعرق گیاه مرجع و ضریب گیاهی Kc از فرمول ETcrop ) ETcrop = Kc.EToمقدار تبخیر و تعرق پتانسیل گیاه، Kcضریب گیاهی وETo مقدار تبخیر و تعرق گیاه مرجع ) محاسبه می کنند . بلانی کریدل و همکاران (1930) آب مصرفی گیاه را به صورت مجموع آب تبخیر شده از پوشش گیاهی و سطحی که گیاه در آن رشد می تعریف کردند که کند،ً بعدا به آن تبخیر و تعرق اطلاق شد [.5] پنمن (1948) معادلات موازنه انرژی و آئرودینامیک را با هم آمیخت و آنچه را که اکنون به معادله ترکیبی شناخته شده است، به دست آورد [.8] در سال 1969 برنامه کاری کمیته بین المللی آبیاری و زهکشی به نیازهای آبی گیاهان اختصاص یافت . در سال 1977 سازمان کشاورزی و خواربار جهانی (FAO) چهار روش برآورد تبخیر و تعرق گیاه مرجع را به عنوان استاندارد بین المللی مشخص و در نشریه 24 خود معرفی نمود [.7] تحقیقات متعددی به منظور تعیین نیاز پنبه در کشور انجام شده که به تعدادی از آنها اشاره شده است . عقدائی و محمودزاده (1382) متوسط تبخیر و تعرق پتانسیل پنبه به روش لایسیمتری در منطقه کبوترآباد اصفهان را 863/6 میلی متر برآورد کرده اند [.2] فرشی و همکاران (1376) در برآوردی که بر روی نیاز آبی گیاهان زراعی و باغی کشور به روش پنمن مانتیث داشته اند، میزان تبخیـر و تعـرق ایـن گیاه را در منطقة کاشمر 1000/4 میلی متر بیان نموده اند [.3] تبخیر و تعرق پتانسیل پنبه با روش لایسیمتری (72-74) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی هاشم آباد واقع 778 میلی متر به دست آمده است [.1] مرعشی و واقفی (1353) اظهار داشته اند طبق آزمایشات سال 1335 توسط مهندسی زراعی، مقدار کل آب مورد نیاز برای یک هکتار پنبه در ورامین حدود 600 تا 800 متر مکعب می باشد [.4] در این مقاله، نتایج تحقیق بر روی نیاز آبی پنبه به روش لایسیمتر زهکش دار در منطقه کاشمر طی چهار سال زراعی ارایه شده است .