عبدالعلی شهرام - محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان
نایب دانشی - محقق مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی زنجان

حبوبات پس از غلات دومین منبع غذائی انسان می باشد . سطح زیر کشت لوبیا در کشور حدود 111 هزار هکتار و میـزا ن تولیـد آن 210 هـزار تـن می باشد . سطح زیر کشت در استان زنجان 7 هزار هکتار و تولید 15 هـزار تن می باشد (1 و2) محصول لوبیا پس از غلات و علوفه بیشـترین سـطح زیـر کشـت در اسـتان را بـه خـود اختصـاص میدهـد لـذا هماننـد سـایر محصولات عمده استان از اهمیت ویژه ای برخوردار می باشد . اغلب واریته های لوبیا که در آب و هوای معتدل رشد می کنند . دارای دوره رشد محدود و کوتاه هستند . مناسبترین درجه حرارت برای رشد لوبیا -25 20 سانتی گراد اسـت . زمانیکـه درجـه حـرارت از 24/5 درجـه سـانتیگراد بیشتر شود عملکرد لوبیا کاهش می یابـد . در درجـه حـرارت کمتـر از 15 درجه سانتیگراد رشد و شدیداً کاهش می یابد . این گیاه برای جوانه زنـی و رشد مطلوب به خاک حاصلخیز با زهکشی خوب و 5 تـا 100 میلـی متـر بارندگی در طی فصل رشد نیاز دارد (4) گیاه لوبیا به شرایط آب و خاک و کیفیت آن خیلی حساس بوده و عملکرد آن حتی در دوره های کوتاه مدت کمبود آب صدمه مـی بینـد . حبوبـات در مراحل مختلف رشد فیزیولوژیکی به کمبود آب حساسیت متفاوتی دارنـد . گیاه لوبیا از مرحله سبز شدن تا قبل از مرحله گلدهی حساسـیت کمتـری به کمبود دارد، اما پس از شروع مرحله گلـدهی نیـاز آبـی ایـن محصـول شدیداً افزایش می یابد . با شروع رسیدن اولین غلافهـا آبیـاری لوبیـا بایـد قطع گردد تا مدت زمان رسیدن کامل محصول در مزرعه طولانی نشـود . لوبیا اصولاً به آب نسبتاً زیادی احتیاج دارد و باید هر هفتـه مزرعـه لوبیـا حتی المقدور آبیاری نمود و بسته به زودرس بودن یا دیررس بودن انـواع آن به 8-12 نوبت آبیاری احتیاج پیدا می کند (4) محققین گزارش کرده اند که حداکثر آب مصرفی لوبیا به 54 متر مکعب در هکتار در روز میرسد (5) همچنین جنسن و مدیلتون پیشنهاد کرده اند که مقدار آب آبیاری در موقع پوشش گیاهی کامل باید مساوی مقدار تبخیر از طشتک تبخیر می باشد (6).