شهرام امیدواری - کارشناس ارشد مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی لرستان
عبدالرحمن برزگر - دانشیار گروه خاکشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز

استان لرستان با مساحت 28331 کیلومتر مربع ، منطقه ای کوهستانی و از لحاظ توپوگرافی حدود 60 درصد استان، شیبی بالاتر از 12 درصد دارد . تقریباً 100 درصد مساحت استان در حوزه آبخیز دو سـد کرخـه و دز قرار داشته بطوریکه از لحاظ موقعیت آبخیـزداری و مسـئله سـدها، حدود 11 درصد حوزه آبخیز سدهای کشور را شامل می شود. براساس مطالعات سیل استان در بعضی از منـاطق اسـتان بـیش از 45 تـن در هکتار در سال فرسایش وجود دارد که این مناطق جزء مناطق بحرانـی کشور قلمداد می شوند . (5) فرسایش در اراضی که رقمی بین 45 تـا 450 تـن در هکتـار در سـال است در گروه فرسای ش شدید طبقـه بنـدی مـی شـوند . (7) مشـخص کردن یک اسـتراتژی موفقیـت آمیـز بـرای جلـوگیری از فرسـایش و کاهش فرسایش پذیری خاک وابسته بـه فهـم تـاثیرات متقابـل بـین کیفیت خاک و فرسایش می باشد (6) و آگـاهی از میـزان فرسـایش و پتانسیل تولید رسوب حوزه های آبخیز امکان شناسایی زیر حوز ه هـای بحرانی و اولویت بندی در اجرای طرحهای حفاظت خاک و آبخیزداری را فراهم خواهد ساخت (1) حوزه آبخیز افرینه با مساحت 77198 هکتـار یکـی از زیرحـوزه هـای بحرانی حوزه آبخیز کرخه می باشد. این حوزه یکی از سرشـاخه هـای °48΄25 تا °47 ΄58 مهم رودخانه کشکان بوده که بین طول جغرافیایی و عرض جغرافیـایی °33 ΄05 تـا °33 ΄21 در اسـتان لرسـتان و در 80 کیلومتری جنوب خرم آباد واقع شده است (2) جزایــری و ماجــدی (1360) گزارشــی را تحــت عنــوان » مــدل هیدرولوژیکی بررسی پتانسیل رسوبدهی « ارائه دادند که در این مـدل چگونگی استفاده از فاکتورهای هیدروفیز یکی به منظور تعیین پتانسیل رسوبدهی زیر حوزه ها تشریح گردید. چند سال بعد ایـن مـدل توسـط نامبردگان و با مشورت مهندسین مشاور مهاب قدس در انتهای شرقی قزل اوزون به اجرا گذاشته شد و نتـایج حاصـل از آن رضـایت بخـش بود (3) رحمتی (1376) با استفاده از این مدل بررسـی پتانسـیل تولیـد رسوب را دزیرحوزه های آبخیز نوژیان ( لرسـتان) انجـام داد کـه نتـایج بدست آمده همبستگی قابل قبولی را با نتایج بدست آمده با مدل های دیگر نشان داد (4) هدف از این تحقیق بررسی پتانسیل تولید رسوب در زیـر حـوزه هـای حوزه آبخیز افرینه با استفاده از مدل هیدروفیزیکی و اولویت بندی این زیرحوزه ها از لحاظ اجرای طرحهای حفاظت خاک و آبخیـزداری مـی باشد .