مجید رحیمی زاده - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد بجنورد - گروه زراعت و اصلاح نبات
حمید مدنی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اراک - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی
داود حبیبی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد کرج - دانشکده کشاورزی و منابع طبیعی

طیف وسیعی از اختلال های مولکولی که منجر به ایجاد آسیب های فیزیولوژیک در گیاهان تحت تنش می شوند را می توان ناشی از تولید رادیکالهای فعال و مخرب اکسیژن دانست . این رادیکالها واکنشهایی را هدایت می کنند که سبب نابودی DNA ، پر اکسیداسیون چربیها، تخریب پروتئین های غشایی و ماکرو مولکول های سلول از جمله رنگیزه کلروفیل و آنزیم ها می شوند ] 1 و 4 و . [ 10 یکسری مکانیزم های آنزیمی و غیر آنزیمی در سلول های زنده وظیفه جمع آوری وکاهش اثرات تخریبی رادیکال های فعال اکسیژن را بر عهده دارند [.11] فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت در سلول های گیاهی غالبا در مواجه گیاه با تنش های محیطی افزایش یافته و از این طریق گیاهان قادرند از خسارت رادیکالهای آزاد اکسیژن ایجادشده بکاهند ] 6 و 7 و . [ 9 سوپراکسید دیسموتاز ) ) SOD ، کاتالاز (CAT) و گلوتاتیون پراکسیداز (GPX) از جمله آنزیمهای آنتی اکسیدانت هستند که نقش اساسی در متابولیزه کردن ترکیبات فعال اکسیژن (ROS) و جلوگیری از خسارات ناشی از تنش اکسیداتیو به عهده دارند . یون های فلزی همچون آهن، روی، مس، منگنز و منیزیم به عنوان کوفاکتور در ساختمان بسیاری از آنزیم های آنتی اکسیدانت مشارکت داشته و نتایج مطالعات کاکمک [7] حاکی از آن است که تحت شرایط کمبود عناصر ریزمغذی فعالیت آنزیم های آنتی اکسیدانت کاهش یافته و لذا حساسیت گیاهان به تنش های محیطی افزایش می یابد . کاکمک و مارشنر [8] گزارش نمودند که خسارت تنش اکسیداتیو بر روی بخش های مختلف سلول در شرایط کمبود روی در خاک شدت می یابد . نتایج مطالعات بسیاری حاکی از آن است که مصرف کودهای ریز مغذی می تواند مقاومت گیاهان به تنشهای محیطی همچون خشکی وشوری را افزایش می دهد ] 2 و . [ 3 این آزمایش نیز با هدف بررسی اثر عناصر کم مصرف بر فعالیت آنزیمهای آنتی اکسیدانت آفتابگردان در شرایط تنش خشکی اجرا گردید .