میرحسن رسولی صدقیانی - استادیار گروه علوم خاک دانشگاه ارومیه
محمدجعفر ملکوتی - استاد دانشگاه تربیت مدرس
کاظم خاوازی - استادیار پژوهش موسسه تحقیقات خاک و آب .

در بیشتر خاکهای کشاورزی ایران، pH بالای خاک منجر به کاهش قابلیت دسترسی گیاهان به آهن Fe و رویZn می گردد . در چنین خاکهایی ارقام مختلف گندم نان و دورومTriticum aestivum L از کمبود Zn و Fe رنج می برند . در سلسله گیاهی، تولید فیتوسیدروفورها Phytosiderophores به عنوان پاسخ به کمبود Fe و Zn ، تنها در گروهی از تک لپه ایها بنام خانواده گرامینه ( گیاهان استراتژی ) II مشاهده شده است . در داخل این خانواده تعدادی از گیاهان استراتژیک کشاورزی شامل گندم، جو، برنج و ذرت قرار دارند 2] ، 3 ، [.6 فیتوسیدروفورها PS ، لیگاندهای با وزن مولکولی کم بوده که کمپلکس پایداری با Fe 3+ و برخی عناصر نظیر Zn 2+ ، Cu 2+ و Mn 2+ تشکیل می دهند . این ترکیبات آمینوکربوکسیلاتی شش دندانه ای Aminocarboxylate-type hexadentate در جذب این عناصر بویژه Zn و Fe نقش مؤثری دارند[ 6] آزاد سازی فیتوسیدروفورها در شرایط کمبود آهن و روی به شدت افزایش یافته و براساس الگو و آهنگ ویژه و منظمی انجام می گیرد [.4] گندم های نان در مقایسه با گندم های دوروم مقاومت بیشتری به شرایط کمبود آهن و روی نشان می دهند و مقادیر بالایی فیتوسیدروفور ترشح می کنند [.5] در این تحقیق کارایی ارقام گندم نان و دوروم از نظر مقاومت به کلروز اهن با اندازه گیری میزان ترشح فیتوسیدروفورها ارزیابی گردید