رامین ایرانی پور - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی استان چهارمحالو بختی
محمدجعفر ملکوتی - استاد دانشگاه تربیت مدرس

به عقیده سوبا رائو (1988) در خاک ریزجانداران هایی وجود دارند که قادرند، با تولید متابولیتهای اولیه و ترشح آنها در خاک، برروی کانیهای معدنی و ترکیبات آلی فسفاته اثر گذاشته، موجبات آزاد سازی فسفر از آنها گردند بررسی های دوبی و بیلور (1992) و ملکوتی و همکاران (2001) نشان داد که اضافه کردن خاک فسفات به همراه حل کننده های فسفات باعث افزایش عملکرد ذرت، بقولات و سیب زمینی گردید . آنها نشان دادند که خاک فسفات را می توان به همراه حل کننده های فسفات در خاکهای خنثی و آهکی استفاده نمود در تحقیقی که توسط سینگ و کاپور (1992) بر روی گندم انجام گرفت تاثیر تلقیح میکروارگانیسم های حل کننده فسفات بر حلالیت فسفر از منبع خاک فسفات مورد بررسی قرار گرفت . نتایج نشان داد که تلقیح خاک بوسیله حل کننده های فسفات باعث بهبود عملکرد محصول و جذب فسفر در خاکهای آهکی دارای کمبود شد تاندون و پاراکاش (1998) با تلقیح خاک توسط میکروارگانیسم های حل کننده فسفات جذب فسفر و عملکرد ماده خشک کلزا را نسبت به شاهد، بطور معنی داری افزایش دادندمواد آلی خاک تاثیرات به سزایی بر افزایش قابلیت جذب فسفر دارند . بررسی های الیوت و استیونسون (1986) نشان داده است که مواد حاصل از تجزیه میکروبی و مواد آلی از جمله اسیدهای آلی و هوموس قادر به تشکیل کمپلکس های آلی با ترکیبات آهن و آلومینیوم می باشند، محبوس شدن آهن و آلومینیوم در این نوع واکنش ها باعث کاهش میزان تثبیت فسفر معدنی می گردد بررسیهای راستوگی و همکاران (1978) نشان دادکه اختلاط خاک فسفات با ماده آلی باعث افزایش قابلیت جذب فسفر در یک نمونه خاک آهکی گردید نتایج بررسی های عابدی و طالبدین ) 1974) نشان داد که میزان بازیافت فسفر از خاک تابع مستقیمی از کمیت فسفر موجود در خاک و تابع معکوسی از سطح کل کربنات های خاک بود