محسن سلیسپور - عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات کشاورزی ورامین

با توجه به واردات حدود 500 هزار تن کود فسفاته در سال به کشور ، پیدا کردن روشی که بتواند از مصرف بی رویه این کود بکاهد ضروری به نظر می رسد . مصرف بی رویه کودهای فسفاته ، گذشته از هزینه های ارزی گزاف خرید کود از خارج کشور، اثرات زیانباری نیز به دنبال دارد . از جمله این اثرات می توان به مسمومیت فسفری ناشی از جذب بیش از حد فسفر مصرفی و بالا رفتن غلظت آن در بافتهای گیاهی و به هم خوردن تعادل عناصر غذایی ، کاهش عملکرد محصول ، تجمع بود در گیاه در حد سمیت ، کاهش جذب مس ، غیر متحرک شدن آهن در خاک ، ممانعت از جذب آهن توسط ریشه ، مختل کردن متابولیسم روی درون گیاه ، کاهش کارایی قارچهای میکروریزی ، آلودگی خاک به کادیوم ، تنزل کیفیت محصول ، ازدیاد بار منفی خاک و آلودگی آبها به فسفر و بروز پدیده اتروفیکاسیون را نام برد . با توجه به مسائل عدیده ذکر شده تجدید نظر در استفاده از کودهای فسفاته شیمیایی و بکار بردن روشهای نوین مانند استفاده از کودهای بیولوژیک ضروری به نظر می رسد . در سالهای اخیر مطالعات گسترده ای در کشورهای مختلف در این باره صورت گرفته است و نتایج حاصله حاکی از کارایی بالای برخی از میکروارگانیسم ها در افزایش قابلیت جذب فسفر خاک است . به طور که در کشور استرالیا محصولی به نامه بیوسوپر که مشابه کود بیوفسفات طلای تولید ایران وهمچنین محصولی به نام باکاشی درژاپن تولید می گردد که مشابه کود فسفاته تولید شرکت ایران ایگنیشن می باشد که این کودها از نظر زیست محیلی به علت استفاده از سنگ فسفاته بهتر از کودهای شیمیایی دیگر می باشند چون آزاد شده فسفر از این منابع با فعالیت ریشه درتعادل قرار می گیرد . یکی از انواع مایه تلقیحی که در خصوص آزاد سازی منفر به کار رفته است فسفر باکتین می باشد . در سال 1958 تقریبا 10 میلیون هکتار از اراضی کشاورزی روسیه با آن تلقیح شد وافزایش عملکردی معادل 10 تا 70 درصد در اثر تلقیح گزارش شد . ضمنا بهترین نتایج در خصوص سبزیجات گزارش شده است . (1) مایه تلقیح دیگری که به کارگرفته شده است پروواید می باشد . این ماده حاوی اسپورهای قارچ Penicillium billaji می باشد . پروواید امروزه در ائین نامه کودها و تغذیه کشور کانادا برای استفاده درکشاورزی وباغبانی ثبت شده است .