عبدالکریم اجرایی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد جهرم
مجید رجایی - استادیار مرکز تحقیقات کشاورزی و منابع طبیعی فارس
عبدالحسین ابوطالبی - عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد جهرم

بیش از 25 درصد اراضی زراعی کره زمین آهکی بوده و کمبود عناصری نظیر آهن، روی، منگنز و مس در آنها مشاهده می شود . این خاکها به دلیل داشتن کاتیونهای بازی زیاد و پ هاش، کربنات و بی کربنات بالا کمبود عناصر مذکور را سبب می شوند . در کشور ما که جزء مناطق خشک و نیمه خشک دنیا می باشد و اکثر خاک ها دارای ماهیت آهکی هستند، این عارضه شدیدتر به چشم می خورد . کمبود عناصر کم مصرف کاتیونی در خاکهای آهکی معلول مقدار کم آنها در خاک نمی باشد، بلکه حلالیت بسیار کم این عناصر سبب غلظت ناچیز آنها در محلول خاک می شود . کمبود این عناصر نه تنها در گیاهان در حال رشد در این خاکها، بلکه در موجودات تغذیه کننده از آنها نیز شایع می باشد . بطوریکه براساس مطالعات فائو تخمین زده می شود که حدود 30 درصد خاکهای تحت کشت دنیا و 50 درصد ازخاکهائی که برای کشت غلات مورد استفاده قرار می گیرند مبتلا به کمبود عناصر فوق، بخصوص آهن و روی باشند . هم چنین تقریباً دو میلیارد نفر یا حدود 40 درصد از مردم جهان از کمبود عناصر ریز مغذی همچون آهن، روی، مس و منگنز رنج می برند . بنابراین مطالعه راه های افزایش قابلیت استفاده عناصر کم مصرف در این خاکها از اهمیت اصی برخوردار است . از جمله روشها تصحیح کمبود عناصر کم مصرف عبارتند از کاربرد نمکهای معدنی این عناصر، زباله ها و مواد جنبی صنایع، ترکیبات معدنی بهساز و اسیدزا، کلاتهای مصنوعی این عناصر، ترکیبات آلی و استفاده از ضایعات معادن نظیر پیریت، شالکوپیریت، گچ و اسفالریت که می تواند در رفع کمبود این عناصر مؤثر باشند . با عنایت به مطالب فوق این پژوهش به منظور بررسی اثر گچ و ماده آلی بر افزایش قابلیت جذب عناصر آهن، روی، منگنز و مس توسط گیاه گوجه فرنگی و در شرایط آهکی انجام شد .