زهیر یعقوبی اشرفی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران پردیس کشاورزی دانشگاه تهران، دا
فرخ رحیم زاده خوئی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران پردیس کشاورزی دانشگاه تهران، دا
صدیقه صادقی - استاد دانشگاه تبریز

جنس اسپرس Onobrychis از خانواده Fabaceae می باشد . در ایران در استانهای اردبیل، کردستان، شهرکرد، آذربایجان شرقی و غربی ، لرستان، اصفهان، تهران، قزوین و زنجان کشت می شود . تثبیت نیتروژن و قابلیت هضم بالا از ویژگی های بارز گیاه علوفه ای اسپرس است ).1) یک مکانیسم مهم برای سازش با خشکی تنظیم اسمزی می باشد تنظیم اسمزی فرآیندی از تجمع مواد قابل حل دربافت گیاهی ( ریشه یا جوانه ها ) و در پاسـخ به کـاهـش پتـانسیل آب خاک و به موجب آن کاهش اثرات تنش آب می باشد ) . ) Morgan ,1984 نیتراتها از جمله متابولیت هایی هستند که به هنگام تنش آب تجمع می یابند و در تنظیم اسمزی مؤثرمی باشد . گیاهان با مکانیسم های مختلف سعی در تعدیل پتانسیل اسمزی خود دارند ) . ) Hsiao,1973 نیترات بعنوان یک مادة اسمزی در تنظیم اسمزی به هنگام نقصان آب نقش دارد همچنین به هنگام تنش کمبود آب نیترات یک نقش حفاظتی برای فتوسنتز ایفا می کند، چون در چنین شرایطی احیاء نیترات انرژی مازاد فتوشیمیایی را خنثی می کند و بدین طریق باز دارندگی نوری را کاهش می دهد . از طرف دیگرتجمع نیترات در گیاه تحت تنش کمبود آب به لحاظ تأمین منبع نیتروژن درگیاه تحت تنش حائز اهمیتاست زیرا نیترات ) ) NO3 در مقایسه با منابع دیگر نیتروژن چون ) + ) N2 , NH4 به هنگام آسیملاسیون هزینه آب کمتری را متوجه گیاه می نماید ، بنابراین بطور کلی می توان گفت تجمع نیترات در تخفیف اثرات کمبود آب بر گیاه مؤثر است ( Jones , 1993 )