مهدیه خورشید - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا
علیرضا حسین پور - دانشیار دانشکده کشاورزی دانشگاه بوعلی سینا

غلظت فسفر در محلول خاک و در نتیجه قابل استفاده بودن این عنصر غذائی برای گیاه، ارتباط نزدیکی با فرایندهای جذب سطحی فسفر به وسیله اجزای خاک از جمله کانیهای رسی ، اکسیدها و هیدراکسیدهای آهن و آلومینیوم، کربنات کلسیم و مواد آلی دارد . این ارتباط دینامیک را می توان بوسیله هم دماهای جذب توصیف کرد، که در میان آنها معادله لانگمویر و فروندلیچ معروفتر از بقیه هستند . به دلیل فراوانی کربنات کلسیم و نوع مواد مادری در خاکهای ایران تثبیت فسفر یک مشکل بزرگ برای حاصلخیزی این خاکها به شمار می آید جذب سطحی فسفر بر روی کلسیت و تشکیل پیوندهای نامحلول و کم محلول Ca-P پس از کود دادن باعث پائین آمدن راندمان کوددهی و افزایش فسفر ذخیره خاک می گردد . لذا به دلائل اقتصادی و اکولوژیکی، استفاده از منابع آلی فسفر از جمله لجن فاضلاب در مدیریت حاصلخیزی خاک مناسبتر از کود شیمیائی است . لجن فاضلاب شهری حاوی میزان نسبتاً بالای فسفر است . همچنین این مواد به دلیل رقابت با فسفر بر سر مکانهای جذب ، جذب سطحی فسفر را کاهش داده قابلیت دسترسی آن را در خاک بالا می برد ).2) استفاده از این کودها باعث تغییر پارامترهای هم دماهای جذب در خاکها خواهد شد . هدف از این تحقیق مطالعه تاثیر کوتاه مدت لجن فاضلاب بر پارامترهای هم دماهای جذب فسفر در تعدادی از خاکهای همدان بود .