مهرزاد مستشاری - دانشجوی دکتری دانشگاه تهران و عضو هیات علمی مرکز تحقیقات کشاورزی قزوی
محمد اردلان - دانشیار دانشگاه تهران
نجفعلی کریمیان - استاد دانشگاه شیراز
حامد رضایی - عضو هیات علمی موسسه تحقیقات خاک و آب

به طور کلی آگاهی از شکل های شیمیایی فسفر معدنی در فهم شیمی فسفر خاک، و هم چنین در درک جنبه های پیدایش و حاصلخیزی خاک اهمیت دارد . برای شناسائی فسفر پژوهش های زیادی انجام شده است، تا بدین وسیله ارتباط میان جذب فسفر به وسیله گیاه با فسفر خاک مشخص شود با توجه به حلالیت متفاوت شکل های مختلف فسفر، تعیین فراوانی و توزیع آنان ممکن است ما را با قابلیت های گیاهان در استفاده از فسفر خاک بیشتر آشنا کند بررسی شکل های مختلف فسفر در تعیین روابط میان شکل های فسفر خاک با نتایج آزمون های فسفر خاک و نیز ویژگی های فیزیکو شیمیایی خاک حائز اهمیت بوده و یافته های سودمندی در اختیار پژوهندگان گذاشته است . (1993) Dakermanji و Bakheit نشان دادند که بین فسفر و میزان CaCO3 هم بستگی معنی دار وجود ندارد . Ryan و همکاران (1985) دریافتند که میان اکسید های آهن و جذب فسفر رابطه معنی دار برقرار است، در حالیکه CaCO3 هیچ تأثیری بر جذب فسفر نداشته است 1) و ).7 در مطالعات Samadi و (1999) Gilkes بین فسفر(Olsen-p ) و خواص مربوط به رس، مقدار رس، آهن و آلومینیوم قابل استخراج با دی تیونات، آهن قابل استخراج با اگزالات آمونیوم و ظرفیت تبادل کاتیونی خاک در مورد 14 خاک آهکی همبستگی منفی بدست آمد . لیکن در مورد کربنات کلسیم فعال این همبستگی مثبت بود. Carreiraو همکاران (2006) گزارش دادند که کربنات خاک ها نقش موثری در رسوب فسفر بصورت فسفات های کلسیم دارد، همچنین اکسی ئیدروکسیهای آهن نیز نقش تثبیت کنندگی فسفر را همانند کربنات ها داشته است، در بررسی اشکال فسفر این خاکها فسفر باند شده توسط کلسیم ( عصاره گیری شده توسط ) HCl بیشترین مقدار را به خود اختصاص داد و سطح ویژه کربنات کلسیم مهمترین عامل در جذب و نگهداری فسفر بود