فریبرز دندانمزد - دانشجوی کارشناسی ارشد خاکشناسی دانشگاه بوعلی سینا
علیرضا حسین پور - دانشیار گروه خاکشناسی دانشگاه بوعلی سینا

جذب یکی از مهمترین فرآیندهای شیمیایی در خاکهاست . این فرآیند یک فاکتور اصلی در تعیین قابلیت دسترسی عناصر غذایی کممصرفی مثل مس و روی برای گیاه میباشد و انتقال آنها در خاک را تحتتاثیر قرار میدهد . جذب همچنین خصوصیات الکترواستاتیک ذرات معلق ( سوسپانسیون ) و کلوئیدها را بیان میکند ] استام، 1992 و اسپارکس، . [ 1995 بررسی همدماهای جذب یک تکنیک مفید برای مطالعه نگهداری فلزات در خاکهاست . همدماهای جذب اطلاعات مفیدی را درباره گنجایش نگهداری خاک و قدرت جذب فلزات در خاک فراهم میکنند و اهمیت جذب عناصر غذایی کممصرف بوسیله خاکها را بیان میکند ] جورج و سینگ، 1991 و روکوئرول و همکاران، . [ 1999 شیب خطوط همدماهای جذب به عنوان ضریب جذب ) ) KD ، بیانگر تحرکپذیری عناصر سنگین در محیطهای آبی است . مقادیر زیاد آن نشان میدهد که فلزات جذب ذرات خاک میشوند و مقادیر کم آن بیانگر حضور فلزات در محلول خاک است که برای انتقال و فرآیندهای بیولوژیکی و شیمیایی و جذب بوسیله گیاه در دسترس هستند [ کاوالارو و مکبراید، 1984] لین و ژائو ] 1987 و [ 1991 تاثیر پهاش، دما و ترکیبات خاک را بر جذب روی توسط خاکهای آهکی مورد مطالعه قرار دادند و همدماهای جذب روی را بر خاکهای تیمار شده و تیمار نشده برای حذف کربنات کلسیم، مواد آلی و اکسیدها تعیین کردند و نتیجه گرفتند که در pH بالا تاثیر آهک بر جذب روی توسط خاک بسیار بالا بوده و در pH پایین سهم آن کمتر است . مک براید ] [ 1989 بیان کرد که جذب انتخابی مس و روی در خاک بستگی به قابلیت هیدراته شدن، نسبت بار به شعاع و الکترونگاتیویته آنها دارد . همچنین [مکبرید و همکاران 1997] با مطالعه جذب روی و مس در انواع متفاوت خاکها نشان دادند که فاکتورهای فیزیکی و شیمیایی مهمی که این فرآیند را تحتتاثیر قرار میدهند پهاش و حضور کلوئیدهای آلی و غیر آلی است .