مازیار خاکپور - گروه پلیمر و پتروشیمی مرکز مطالعات توسعه تکنولوژی دانشگاه صنعتی امیرکبیر

ساختار زنجیره عرضه محصولات پتروشیمی در سالهای اخیر دستخوش تغییرات بزرگی شده است. این زنجیره، تولید و عرضه مواد اولیه به صنایع پایین دستی (همچون صنایع پلیمر و صنایع شیمیایی) توسط صنعت پتروشیمی، فراورش و تبدیل مواد به محصولات واسطه و نمهایی توسط صنایع پایین دستی و عرضه آن به مصرف کننده نهایی را در بر می گیرد. در نظام سنتی، تعاملی بین سه بخش اصلی این زنجیره، صنایع پتروشیمی، صنایع پایین دستی و مصرف کنندگان، وجود نداشته و صنعت پتروشیمی و صنایع پایین دستی با توجه به امکانات و منابع موجود محصول تولیدی خود را عرضه می کنند. اما در نظام نوین زنجیره عرضه محصولات پتروشیمی ، ارتباطی قوی و موثر بین اعضای زنجیره وجودداشته و این ارتباط سبب ارتقاء کیفیت مواد و محصولات، روش های تولید، بهره وری و در نهایت فناوری در هر دو بخش پتروشیمی و صنایع پایین دستی آن می شود. در این نظام، صنعت پایین دستی از یک سو در توسعه محصولات خود توجه بسیاری به نیازهای مشتریان داشته و از دیگر سو با ارتباط قوی با صنعت پتروشیمی و با فراورش اطلاعات دریافتی از مصرف کنندگان، به نیروی محرکه ای برای ایجاد تغییرات در این صنعت تبدیل می شوند. در نتیجه چنین ارتباطی، رشد فناوری صنعت پتروشیمی درجهت رفع نیازهای نوین صنایع پایین دستی و مصرف کنندگان نهایی، توسعه صنایع پایین دستی و توسعه کاربردهای نوین مواد پتروشیمی خواهد بود. در این مقاله ضمن معرفی نظام نوین زنجیره عرضه محصولات پتروشیمی و ذکر نمونه هایی موفق از نتایج آن، راهکارهایی را برای تثبیت چنین نظامی در کشور ارائه می شود.