رضا بیت لفته - دانش آموخته کارشناسی ارشد مهندسی علوم خاک، دانشگاه چمران اهواز
احمد لندی - استاد مهندسی علوم خاک، دانشگاه چمران اهواز
غلامعباس صیاد - استادیار مهندسی علوم خاک، دانشگاه چمران اهواز
سعید حجتی - استادیار مهندسی علوم خاک، دانشگاه چمران اهواز

به خاطر صدمات فراوانی که این پدیده به سلامتی انسان، کشاورزی، اقتصادی، اجتماعی و زیست محیطی وارد کرده است، بررسی خصوصیات ذرات گردوغبار و منشأیابی آنها اهمیت فراوان دارد. استان خوزستان و به ویژه مناطق اطراف تالاب هورالعظیم به دلیل قرار گرفتن در منطقه خشک و نیمه خشک مکرراً در معرض طوفانهای گردوغبار قرار میگیرد. هدف از این مطالعه، مقایسه الگوی توزیع اندازه ذرات و نرخ ترسیبی ذرات گردوغبار با استفاده از تله های شیشه ای در 10 نقطه از اطراف تالاب هورالعظیم در طی یک دوره 6 ماهه بود. نتایج نشان داد که میانگین نرخ ترسیب ذرات گردوغبار در مناطق روستایی به دلیل وجود زمین های بدون پوشش گیاهی ، تقریبا 4 گرم بر مترمربع در ماه بیشتر از مناطق شهری بود. مطالعه توزیع اندازه خاک های محلی و نیز ذرات گرد و غبار اطراف هورالعظیم (مناطق شهری و روستایی) و شهرستان اهواز نشان داد که عمده آنها از ذرات با اندازه سیلت تشکیل شده اند که با افزایش سرعت باد، به راحتی فرسایش می یابند. مطالعه الگوی توزیع اندازه ذرات گردوغبار ترسیبی در اطراف تالاب و اهواز نشان داد که در هر دو مناطق شهری و روستایی، الگوی توزیع اندازه ذرات گردوغبار دو قلهای بوده و نشان دهنده دو منشاء مختلف داخلی و خارجی در ایجاد ذرات گردوغبار ترسیب یافته است . تشابه در الگوی توزیع اندازه ذرات گردوغبار در شهری و روستایی، نشان دهنده این است که احتمالاً منابع ایجاد کننده ذرات گردوغبار در این مناطق یکسان میباشد. با توجه به اثر قابل توجه زمین های بدون پوشش اطراف مناطق روستایی، پیشنهاد می شود که مدیریت کنترل فرسایش بادی علاوه بر نواحی بحرانی برای این مناطق و بصورت محلی نیز اعمال گردد.

تالاب هورالعظیم،توزیع اندازه ذرات ، گردوغبار، نرخ ترسیب