اسماعیل علی اکبری - استادیار دانشگاه پیام نور

شهر سیستمی است که از زیرسیستم های مختلف تشکیل شده است؛ هر یک از زیر سیستم ها، ضمن دارا بودن اجزاء ، عناصر و روابط درونی، مجموعا ً در هم پیوندی با هم، نحوة سازمان یابی فضای شهری را تعریف می کنند . موزونی یا ناموزونی در سازمان یابی فضای شهری می تواند در قالب رفتارهای هنجار یا ناهنجار، نمود رفتاری پیدا کند . لذا از دیدگاه سیستمی رفتار شهری تجلی گاه نحوة سازم ان یابی فضای شهری به شمار می رود . در حال حاضر یکی از برجسته ترین ناهنجاریهای رفتاری شهرهای کشور در عرصة رفتار ترافیکی آنها بروز کرده است . راهکارها و سیاستهایی که تاکنون برای اصلاح اینگونه رفتارها ارائه شده، غالبا ً جزءنگر و معلول نگر بود ه ا ند؛ یعنی زمینه ه ای بروز ناهنجاری و همینطور راه حل های مقابله با آن را در مقیاس زیرسیستم ترافیکی شهر جستجو کرد ه ا ند . این مقاله با دیدگاه سیستمی و با تاکید بر ضرورت جامع نگری به مقوله رفتار در شهرها، به شناخت مؤلفه ها و بردارهای فضایی در آسیب شناسی رفتار ترافیکی شهرها تاکید می کند؛ یعنی آسیب شناسی رفتار ترافیکی را از منظر آسیب شناسی سازمان یابی فضای شهری مورد مطالعه قرار می دهد . نتایج براین نکته تأکید دارد که ساماندهی فضای شهری و هدایت آن به سوی یک نظم فضایی، می تواند اثرات پایداری بر اصلاح رفتار ترافیکی برجای بگذارد و آن را به سوی رفتار هنجار و قانون مند هدایت کند .

شهر، ساماندهی فضا، رفتار ترافیکی، جامع نگری، دیدگاه سیستمی، پایداری