عرفان حسن نایبی - دانشجوی کارشناسی ارشد، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه صنعتی شریف تهر
سیدرسول حسینی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، دانشگاه آزاد قزوین
سهیل مردانی - فارغ التحصیل کارشناسی ارشد مهندسی صنایع، دانشگاه تربیت مدرس تهران
آرمان ساجدی نژاد - دانشجوی دکتری، دانشکده مهندسی صنایع، دانشگاه تربیت مدرس تهران

مساله زمانبندی حرکت قطارها از دشوارترین مسائل زمانبندی در سیستمهای حمل و نقل محسوب میشود.این دشواری بهدلیل ابعاد بزرگ مسائل واقعی و همچنین وجود محدودیتهای عملیاتی مختلف میباشد. در این مقاله، از رویکرد بهینهسازی بر پایهی شبیه سازی ، برای حل مساله زمانبندی حرکت قطارها در شبکه های ریلی تک خطه و دوخطه، استفاده شده که حاصل آن نرم افزار برنامه ریزی و زمانبندی SIMARail برای قطارهای شبکه راه آهن جمهوری اسلامی ایران میباشد. نرم افزار SIMARail در محیط نرمافزار شبیه سازی گسسته- پیشامد Enterprise Dynamics برای مدل ساز ی حرکت قطارها پیاده شده است. مدل شبیه سازی در نرم افزارED یک مدل شیء گرا میباشد. ساختار شبکه ریلی شامل نوع بلاک ها، مسیر حرکت قطارها، تعداد خط و سکوی ایستگاه ها، امکانات ایستگاه (آبگیری، سوختگیری، نمازخانه)، زمانهای مسدودی بلاکهاو سایر اطلاعات زیرساختی است که در مدل شبیه سازی قرار میگیرد. از این رو، تمام محدودیتها و قوانین عملیاتی مربوط به حرکت قطارها در بلاکها و ایستگاهها، در مدل شبیه سازی رعایت میشود. از مدلشبیه سازی ، برای تولید برنامههای زمانبندی موجه، استفاده میشود. متغیرهای تصمیم مساله شامل زمان دقیق اعزام قطارها از مبدا و برنامه توقف قطارها در بازههای افق شرعی میباشد. هدف حداقل کردن مجموعزمانهای توقف غیربرنامهای قطارها میباشد. برای یافتن برنامه زمانبندی مطلوب، یکزیرساخت بهینه یابی بر پایه الگوریتم فراابتکاری اتصال مسیر، طراحی شده است. برای بررسی قابلیتهای نرم افزار و کارائی الگوریتمفراابتکاری پیشنهادی، مساله زمانبندی قطارهای مسافری در مسیر دوخطه تهران- مشهد بررسی شده است.

زمانبندی حرکت قطارها، بهینهسازی در شبیه سازی ، مدل سازی شیء گرا ، الگوریتم اتصال مسیر