میترا صمیعی - کارشناس ارشد سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران

باتوجه به توسعه و پیشرفت روز افزون فناوری ارتباطات و شبکه های رایانه ای بویژه اینترنت درجهان و افزایش قابلیت های آن، تمایل به تدریس دوره های اموزشی از طریق اینترنت افزایش چشمگیری داشته است. در حال حاضر، صدها موسسه آموزشی و دانشگاهی وجود دارد که از طریق برگزاری دوره های اموزش مجازی مبتنی بر وب گواهینامه اعطا می نماید. بحث اموزش مجازی کاربران و ارتقای سواد اطلاعاتی آنها از موضوعهای مهم و اساسی در بسیاری از کتابخانه های دانشگاهی است که باید به آن توجه خاصی کرد. آموزش مجازی کاربران به فناوری خاصی نظیر پست الکترونیکی ، گروه های مباحثه، چت و آموزش پیوسته روی وب مجهز است که آموختن آن جهت برقراری ارتباط بین کاربران و کتابداران ضروری است. امروزه در بسیاری از دانشگاه های دنیا آموزش مجازی کاربران کتابخانه برای جستجو و دستیابی به اطلاعات ، در دست اجراست. دانشگاه واشنگتن آمرکا، یکی از دانشگاه هایی است که برای تدریس درس مهارتهای اطلاع یابی کاربارن خود مدل «big6» را ارائه کرد. این مدل که برای تدریس درس مهارت های اطلاع یابی کاربران در بسیاری از دانشگاه ها و مدارس آمریکا مورد استفاده قرار می گیرد، توسط «مایک آیزنبرگ» و «باب برکویتس» توسعه یافته و از مشهورترین و متداولترین رویکرد در زمینه آموزش اطلاعات و مهارت های اطلاعاتی و حل مشکلات اطلاعاتی به شمر می آید. این مدل فرایندی است که نشان میدهد چگونه افراد در سنین مختلف طی شش مرحله می توانند یک مشکل اطلاعاتی را حل نمایند. در این مقاله ابتدا ساختار کلی اموزش مجازی و سپس ساختار فنی و ملزومات مورد نیاز و مراحل و مهارتهای مدل «big6» مطرح شده و در نهایت مدل پیشنهادی برای آموزش مجازی درس سواد اطلاعاتی در کتابخانه ها معرفی وارائه شده است.