فاطمه امیرپورسعید - پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران طرح کلان ملی ذخیره سازی زیرزمینی نفت و گاز
نسیم طاهونی - پردیس دانشکده های فنی دانشگاه تهران طرح کلان ملی ذخیره سازی زیرزمینی نفت و گاز

ذخیرهسازی گاز طبیعی در مغارهای نمکی یکی از روش های متداول ذخیره سازی زیرزمینی گاز طبیعی است که برای اولین بار در دهه 1940 در کانادا و در طی جنگ جهانی دوم مورد توجه قرار گرفت. مناسبترین روش برای ایجاد مغارهای ذخیرهسازی، حفاری انحلالی است که از طریق تزریق آب، فروشویی و انحلال نمک و خروج شورابه تولیدی انجام میشود. که اولین بار در انگلستان توسط ICI در طی دهه 1920 استفاده شد. در نتیجه حفاری انحلالی به ازای هر میلیون فوت مکعب نمک حل شده از مغار 8 میلیون بشکه شورابه تولید خواهد شد. دفع این حجم بالا از شورابه و مدیریت آن از جمله مخاطرات زیستمحیطی حائز اهمیت در پروژه های ذخیره سازی مواد هیدروکربوری در مغارهای نمکی است. شورابه تولیدی میتواند باعث آلودگی خاک و آبهای سطحی و زیرزمینی شود. روشهای متداول دفع شورابه در دنیا عبارتند از تخلیه در آب دریا، تخلیه در فاضلابهای شهری، تزریق در چاه های عمیق، استخرهای تبخیر و استفاده از شورابه در زراعت و کارخانجات تولید مواد شیمیایی، که از این بین تخلیه در آب دریا بیشترین کاربرد را دارد. در این مقاله در ابتدا بررسی اجمالی درباره ذخیره سازی گاز طبیعی و حفاری انحلالی انجام و روش های دفع شورابه حاصل از ذخیرهسازی گاز طبیعی در مغارهای نمکی بهاختصار شرح داده شده است. مطالعات نشان داد که در کشور ایران به علت وجود ذخائر عظیم و گسترده نمک در اکثر مناطق کشور و نزدیکی این ذخائر به مناطق ساحلی کشور مانند نوار ساحلی خلیج فارس، روش مناسب برای دفع شورابه میتواند تخلیه در آب دریا باشد. همچنین استفاده از شورابه در تولید مواد شیمیایی در مناطقدور از ساحل مانند کرمان میتواند باعث کاهش مخاطرات زیست محیطی حجم بالایی از تولید شورابه شود.

ذخیره سازی گاز طبیعی، مغار نمکی، حفاری انحلالی، دفع شورابه، مخاطرات زیست محیطی