محمد سرمست یزدی - دانشجوی کارشناسی ارشد سازه ، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، ایران
محمدعلی دشتی رحمت آبادی - استاد یار گروه مهندسی عمران، واحد یزد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد یزد، ایران

هر چند ممکن است سازه های فضاکار همانند سازه های دیگر برای مهندسان سازه مرسوم و نام آشنا نباشند اما این سازه ها در حقیقتاز قدیمی ترین ساختار های انتقال نیرو به دست بشر اند چنانچه انسان های نخستین برای برپاداشتن چادرهایشان از این ساختار اشتفادهمی کردند. به صورت کلی به سازه ای که اصولا رفتار سه بعدی داشته باشد، به طوریکه به هیچ ترتیبی نتوان رفتار کلی آن را با استفادهاز یک یا چند مجموعه مستقل دوبعدی تقریب زد ، سازه فضاکار می توان نامید . با این تعریف طیف وسیعی از سازه ها یعنی حتی برخیاز قوس ها و گنبدهای آجری گذشته نیز جزو سازه های فضاکار محسوب می شوند، اما در اینجا منظور سازه های سه بعدی خاصهستند که معمولا دارای اعضای مستقیم با اتصالات صلب یا مفصلی می باشند. کلاً هر خرپایی که در تمام جهات پراکنده باشد را سازهفضاکار یا همان Space Frame گویند. هندسه این سازه ها عموما از هندسه چندوجهی های افلاطونی به صورت منظم طرح گیریمی شوند . این سازه ها معمولا در خور تولید صنعتی انبوه بوده و قیود فنی و اقتصادی را با تلفیق مناسبی از اصول ایمنی و دیدگاه هایزیبایی شناسی با هم دارند و سرعت در نصب و دقت در اجرا را به ارمغان می آورند. متداولترین کاربرد سازه های فضاکار با تعریف فوقدر طراحی و ساخت پوشش ساختمان هایی است که در آنها عملکرد ساختمان ایجاب می نماید که دهانه های بزرگ و وسیع در دوجهت متعامد توسعه یابند. در این مقاله سعی در بررسی ناپایداری به عنوان یکی از اصلی ترین عوامل تعیین بار بحرانی سازه و طراحیآن برروی سازه بپردازیم، تاکید این مقاله بیشتر بر روی ناپایداری به دلیل فروجهش عضوی یا گروهی می باشد.

سازه های فضاکار، انواع سازه های فضاکار، پایداری سازه های فضاکار، فروجهش عضوی، فروجهش گرهی