کریم حسین زاده دلیر - استاد تمام دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند،گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری،مرند،ایران
مهدیه نخعی - دانشجوی دکترای دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند،گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری،مرند،ایران
عبدالله دوستی - کارشناس ارشددانشگاه آزاد اسلامی واحد زاهدان،گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری،زاهدان،ایران
صفورا نوروزی - دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی واحد مرند،گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری،مرند،ایران

کاستن از عدم تعادل ها، بهره برداری اصولی و منطقی از توان های محیطی، توزیع بهینه امکانات و جمعیت، مطالعه شهر و روستا با نگرش سیستمی و شناخت میزان نابرابری های مابین سکونتگاه ها از جمله وظایف مهم برنامه ریزی ناحیه ای است. از این رومقاله حاضر بر آن است با بهره گیری از تکنیک تحلیل عاملی و خوشه ای و استفاده از 12 شاخص در زمینه های اجتماعی - فرهنگی شهرستان های استان آذربایجان غربی بپردازد. نوع تحقیق در این پژوهش کاربردی- توسعه ای و روش بررسی آنتوصیفی- تحلیلی است. نتیجه بکارگیری تحلیل عاملی تقسیم بندی شهرستان ها در 4 سطح برخوردار، نسبتا برخوردار، محروم و بسیار محروم است. یافته های پژوهش نشان می دهد که شهرستان خوی رتبه 2 با امتیاز3/47وشهرستان چالدران رتبه 17باامتیاز3/25- دربین 17شهرستان استان آذربایجان غربی را به خود کسب کرده، که23/52درصد شهرستان ها در سطح برخوردار35/29درصد نسبتاً برخوردار23/52درصد محروم و17/64 درصد در سطح بسیار محروم قرار گرفتند و در نهایت بااستفاده از تحلیل خوشه ای و ترسیم نمودار دندروگرام، شهرستان ها به گروه های همگن طبقه بندی شده اند. در مجموع یافته ها، نشان از تفاوت و نابرابری شهرستان ها در برخورداری از شاخص های اجتماعی- فرهنگی است. بنابراین توجه به برنامه ریزی هایناحیه ای و منطقه ای در راستای رفع نابرابری ها و توزیع عادلانه امکانات، خدمات، جمعیت، در راستای توسعه و پیشرفت استان امری ضروری است

سطوح توسعه، نابرابری های ناحیه ای، تحلیل عاملی، تحلیل خوشه ای، استان آذربایجان غربی