سمیه باوفا - دانشجوی کارشناسی ارشد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات اردبیل،گروه جغرافیا، اردبیل، ایران
محمدتقی معصومی - استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردبیل، گروه جغرافیا،اردبیل، ایران

امروزه سازماندهی مکانی – فضایی کاربریهای مختلف شهری یکی از ارکان کلیدی مطرح در دانش جغرافیا و برنامهریزی شهری به حساب میآید. در این میان مکانیابی مناسب مراکز درمانی، به عنوان یکی از مهمترین کاربریهای تأثیرگذار در رفاه و بهداشتساکنین شهر، امری مهم و غیر قابل اجتناب، تلقی میشود. در طی سالهای اخیر با توجه به روند روز افزون رشد جمعیت در شهر اردبیل، پراکنش مراکز درمانی، اعم از بیمارستان در سطح شهر به طور نامتوازن و تنها در بخش مرکزی و تاحدودی شمال شهر می- باشد. لذا مکانیابی بهینه جهت احداث این مراکز به منظور دسترسی سریع و آسان تمامی شهروندان، از اهمیت فوق العادهای برخورداراست. بنابراین، هدف تحقیق حاضر ارزیابی تناسب زمین در شهر اردبیل جهت احداث بیمارستان میباشد. در این مطالعه ابتدا با مطالعه منابع؛ هفت عامل کاربری اراضی، فاصله از راههای ارتباطی، فاصله از مناطق مسکونی، فاصله از کارگاههای صنعتی، فاصله از سطوح آبی، فاصله از مراکز درمانی موجود و فاصله از فضای سبز شهری به عنوان معیارهای مطرح، شناسایی شد. سپس، لایههای اطلاعاتی توسطسامانه اطلاعات جغرافیایی تهیه گردید. در مرحله بعد عوامل مورد بررسی به صورت زوجی مقایسه و وزن هر یک از عوامل که مبینمیزان تأثیر آنها است، در نرم افزار Expert Choice ارائه شد. در نهایت با استفاده از مدل AHP نقشه تناسب اراضی جهت احداث بیمارستان تهیه شد. نتایج حاصل از مطالعه بیانگر این امر میباشد که مکانهای مناسب جهت احداث بیمارستان در شهر اردبیل، به طور عمده در فواصل نزدیک به راههای ارتباطی، مناطق مسکونی و فضای سبز واقع شده است. همچنین نتایج مطالعه نشاندهندهیاین امر میباشد که بین نقشه وضع موجود و نقشه مکانیابی حاصل از مطالعه، تفاوت زیادی وجود دارد و ساماندهی بیمارستانها در محدوده مورد مطالعه ضروری به نظر میرسد.

مکانیابی بیمارستان، همپوشانی وزنی، شهر اردبیل، مقایسه زوجی، Gis ، AHP