نجما اسمعیل پور - دکتری، استادیار و عضو هیئت علمی گروه شهرسازی - دانشکده هنر و معماری دانشگاه یزد
الهام کارآموز - دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری دانشگاه یزد

وقتی کلمه خانه و مسکن به گوش میرسد، آنچه در ذهن جای میگیرد، بدیهی و بی نیاز از تفسیر به نظر میرسد، هرچنداز نظرگاههای متعدد تعاریف گوناگونی درباره خانه و مسکن عرضه شده است، هنوز این پدیده جای بحث بسیار دارد. مفهوممسکن و خانه در طول زمان بسیار متحول گردیده است. امروزه پرداختن مکرر به واژگانی مانند مسکن انبوه، خانه صنعتی و.... که از تبعات جنبش مدرنیسم است ما را از مفهوم واقعی خانه و مسکن بسیار دور کرده است. امروزه خانه و مسکن بیش از آنکه محلی برای آرامش، آسایش، رشد و تعالی باشد صرفا یک کالای اقتصادی یا خوابگاهی بی روح است که انسانرا از عوامل آسیب رسان محیطی و جوی در امان نگه می دارد. از این رو پژوهش حاضر به دنبال کندوکاوی در مفهوم مسکن و خانه و بیان وجوه افتراق و شباهت آنان و بررسی تحولات صورت گرفته در الگوی مسکن به تبع تغییرات معنایی ازگذشته تا امروز است. این پژوهش در زمره تحقیقات اکتشافی است و به روش توصیفی- تحلیلی و تاریخی انجام شده و درجمع آوری اطلاعات آن از مطالعات کتابخانه ای و اسنادی و برداشت میدانی به دو صورت مشاهده و برداشت کالبدی استفادهشده است. نتایج پژوهش حاکی از این است که خانه تنها بر واحد مسکونی دلالت میکند در حالی مسکن علاوه بر آن، محیط مسکونی را نیز در بر می گیرد، اما هر دو مفهوم در بحث ارزش های معنوی و محل آرامش انسانی مشترک اند. تغییرات صورت گرفته در معنای مسکن در طول زمان باعث تغییر در الگوی مسکن نیز شده است و الگوی مسکن از یک الگوی کاملا پایدار به سمت ناپایداری حرکت کردهاست. مسکن امروزی عقلانی، شهری، عرفی، جهانی- محلی، رسانه ای و دمکراتیک شده است، یعنی از یک سو گذشته و تاریخ را رها کرده و از سوی دیگر با شرایط زمان حال هماهنگ شده است.

مسکن، خانه، مفهوم مسکن و خانه، تحولات مسکن، الگوی مسکن