امیرمسعود دباغ - دکترای تخصصی معماری، استادیار دانشگاه سوره،
آیدا محسن شیرازی - دانشجوی کارشناسی ارشد معماری اسلامی، دانشگاه سوره

نماز، راز و نیاز انسان با خدا و در میان عبادات، پر رمز و رازترین آنهاست، بنابراین معماری مسجدی که در آن نماز برپامیشود باید صورتی بیآفریند درخور معنای آن. معماری این بنا باید کیفیت فضایی و روح معنوی لازم را بیآفریند تا بستریمناسب برای نیایش و آرامش در برابر مبداء آفرینش انسان فراهم شود و قرب به خدا در عالیترین شرایط صورت پذیرد. معماری مساجد امروز ایران، با آن بهشتی که نمازگزار چند سده پیش آنرا تجربه کرده بسیار فاصله دارد.در مساجد امروزی چه بسا معمار مسلمان، در تمام مراحل ساخت مسجد به آن هدف غایی نمیاندیشد که به درستی و وسواس ابزار بیان آن هدف رانیز به کار بندد. بنابراین سیر تدریجی رو به تکامل اندیشهها و اهداف معماران گذشته نیز، در مقایسه با معماران معاصر انقطاع یافته و همین امر در گسست کمی و کیفی مساجد اخیر از مساجد اصیل گذشته بیتأثیر نبوده است. در این مقاله سعیمی شود تا با شناخت سنت ایرانی اسلامی بتوان جایگاه آن را در مسجد امروز به خوبی دریافت و به اصولی دست یافت که بتوان طراحی مساجد امروز را بر اساس آن انجام داد تا جایگاه حقیقی مسجد بار دیگر احیاء گردد..روش این پژوهش کیفی و از نوع تحلیلی توصیفی است که با استفاده از بررسی نمونه های موری و شناخت سنت تحقق یافته است. در این مقاله ابتدا به بررسیاصول سنتی پرداخته شده است سپس نمود آن ها در اندام های مساجد بررسی شده است و در آخر بازتاب آن ها در مسجد امروز استخراج گشته و نتیجه گیری شده است.

مفاهیم سنتی، مسجد، معماری ایرانی اسلامی،معماری معاصر