فرزانه مهدوی شایان - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری
آسیه اسفندیاری - دانشجوی کارشناسی ارشد طراحی شهری
جواد فرزین پور - دانشجوی ارشد طراحی شهری

در این مقاله هدف بررسی شاخص های موثر بر امنیت شهروندان می باشد که می تواند این شاخص ها مربوط به حیطه فعالیت طراحان شهری و یا برنامه ریزان شهری باشد. در ادامه مقاله به بررسی مقوله امنیت و رابطه آن با کیفیت فضاهای شهری پرداخته می شود چرا که امنیت ارتباط مستقیمی با فضا وکیفیت محیط شهری دارد.یک فضای شهری مناسب تا حد زیادی تامین کننده امنیت و فضای نا مناسب از بین برنده آن و زمینه سازانواع آسیب ها و معضلات اجتماعی است.و سپس نظریات مختلفی که در زمینه تامین امنیت در سطح شهر عنوان شده است، بیان خواهد شد که برخی به زمینه طراحی،برخی مسئله برنامه ریزی و برخی بعد اجتماعی و فرهنگی را عامل اصلی وجود امنیت در سطحشهر می دانند.سپس به تحلیل شاخص های موثر بر امنیت شهری با تاکید بیشتر بر بعد طراحی شهری و در نهایت به بیان راه کارهای اجرایی در زمینه فرهنگی- اجتماعی، طراحی و برنامه ریزی شهری جهت افزایش امنیت پرداخته می شود.چیزی که بیش از پیش حائز اهمیت است این است که نمی توان ابعاد فرهنگی-اجتماعی،طراحی و برنامه ریزی شهری را جدا از هم بررسی کرد بلکه این عواملدر تعامل و تکامل یکدیگر زمینه و بستر امنیت را فراهم می کنند. روش این تحقیق به صورت توصیفی- تحلیلی می باشد و در نمونهموردی شهر مشهد،ابتدای بلوار امامت تا چهارراه آزادشهر(با استفاده از ابزار مشاهده به بررسی شاخص های طراحی تاثیر گذار بر امنیت روانی شهروندان پرداخته می شود. بر اساس بررسی های صورت پذیرفته در نمونه موردی بر اساس 3 شاخص کالبدی- مکانی،کارکردی- عملکردی و اجتماعی ذهنی می توان گفت که این محدوده ازکیفیت مطلوب معابر و کارکرد مناسب مبلمان و کف پوشمطلوب و عدم وجود محصوریت و باز بودن محیط و عدم تراکم پوشش گیاهی،از سطح نسبی و قابل قبول امنیت برخوردار است اما به لحاظ روشنایی شاهد وجود روشنایی مطلوب در پیاده راه و سواره راه و عدم وجود روشنایی مناسب در کوچه های فرعی می باشیم که این موضوع باعث به وجود آمدن فضایی بی دفاع و شکل گیری برخی از پاتوق های نامناسب در محدوده شده است.عدم نظارت پلیس2 در به وجود آمدن این ناهنجاری نیز بی تاثیر نمی باشد.اما با توجه به اینکه بدنه جداره غربی دارای عملکرد کاملا تجاری و جداره شرقی پارک ملت به عنوان فضای سبز با کارکرد های تفریحی- ورزشی- فرهنگی در مقیاس شهر می باشد و با توجه به تردد کثیری از مردم در ساعات مختلف از شبانه روز می توان چنین ارزیابی کرد که این محدوده از امنیت نسبی و قابل قبولی برخور دار می باشد ولی نیازمند نظارت بیشتر در ابعاد اجتماعی و نورپردازی مناسب در بعد طراحی و برنامه ریزی می باشد.

امنیت،فضای شهری، شاخص های تحلیل امنیت با تاکید بر بعد طراحی