هیراد حسینیان - دانشجوی ارشد دانشگاه آزاد اسلامی قزوین

نور از عوامل موثر بر ارزش فضایی است که به عنوان کامل ترین عنصر محسوس طبیعت در معماری اسلامی وجود داشته و نشان دهنده عالم والا و فضای مینوی است.نوع نگرش به نور در معماری اسلامی تحت تاثیرتفکرات ایرانیان باستان می باشد، آنجا که شیخ از آنان به عنوان انسان های بزرگ یاد می کند.شیخ به تقسیم بندی نور از راس هرم یعنی نورالانوار ا... تا قاعده آن یعنی هیئت ظلمانی می پردازد و سر منشاءهستی را نورالانوار می داند،که در جایگاه قهروسلطه بر انوار،درطبقات پایین ترازخود می باشد. سلسله مراتب نور با توجه به شدت و ضعف خود هدف این پژوهش می باشدآنجا که شرایط توالی فضا را از 3 دیدگاه مدنظر قرار می دهد، 1-مکث 2-حرکت 3-تاکید ،این موارد را می توان با شرایط جدایی روح پس از مرگ انطباق داد و دلیل توالی فضا را جستجو نمود، آنجا که متوجه می شویم مکث همان انفصال از دنیای مادی و وارد عرصه ای جدید شدن است که گذار صورت می پذیرد و حرکت به معنای انتقال یا همان حس بازگشت نور اسفهبدیه سالک است و تاکید همان وصل شدن ،یعنی درجه خدایی شدن می باشد ا...نور السموات و الارض .در این پژوهش از روش تحلیلی-توصیفی استفاده شد، بر مبنای مطالعات کتابخانه ای اسناد مکتوب و بررسی های میدانی آنالیز اطلاعات مشخص شد که بین سلسله مراتب فضایی و مراحل گذار روح سالک همسازی زیبایی وجود دارد و معمار مسلمان به زیبایی از این همسازی، در توالی فضایی خود بهره برده است، که شاخص اصلی این تطبیق نور از دیدگاه شیخ می باشد

نور،معماری اسلامی، روح سالک، شیخ اشراق